Psikolojide kişilik gelişimi konusunda, bireyin rolünün derecesi farklı şekillerde yorumlanmıştır.

Bunlardan bir tanesi ve en yaygını, Sigmund Freud'un öncülüğünü yaptığı psikodinamik yaklaşımdır.Bu yaklaşıma birçok farklı yorum getirenler olmuştur. Fakat en temel görüş Freud’a aittir. Ona göre, kişilik üç yapıdan oluşur.

Bunlar İd, ego ve süper ego dur. İd, doğuştan gelen ve bilinç dışı istek ve güdülerden oluşan hazzı temsil eder. Tek derdi vardır doyum, bir de acılardan kaçmak.

Dünyadaki gerçeklik id için önemli değildir.

Düşünme ve akıl yürütme süreçleri ise ego tarafından yürütülür. İd tarafından gelen hazlar ve istekleri dış dünya koşullarına göre ayarlayan egodur.

Bireyin davranışlarının toplumsal yapı içerisinde şekillenmesi ise süper egonun alanıdır. Kurallar gelenekler ebeveynlerin ve çevrenin oluşturduğu toplumsal kalıplar, ahlaki boyut yani doğuştan olmayıp sonradan kazanılan davranışlarda süper ego etkilidir.

Bu üçünün işleyişini anlamak için, bir örnek üzerinden bakacak olursak, diyelim ki paraya çok ihtiyacı olan bir çocuk masanın üzerinde arkadaşına ait olan parayı gördüğünde, id bu parayı alıp ihtiyacını gidermesi yönünde kişiyi hazza yöneltir ve zorlar.

Öte taraftan süper ego toplum kurallarının farkında olarak iyi ve kötü davranışının sonuçları olacağını bilir ve cezalandırılma, ayıplanma, dışlanma gibi ihtimalleri düşünerek bireyi engeller.

Bu süreçte kişide iki ses oluşur. İd'in arzuları ve karşısında süper egonun toplumsal baskısı.

Bu ikisi arasında kalan kişiyi, bu süreçte ego arabuluculuk eder. İd ve süperego arasında ben sizin için orta yolu bulacağım mesajı verir. Ve çözüm olarak arkadaşından borç para istemesi yönünde veya alıp gitmesi yönünde arabuluculuk yapar.

Bu örnekte görüldüğü gibi, aslında psikolojideki id insanın nefsini, ego benliğini ve süper ego da vicdanını oluşturur. Süper egonun varlığı yani vicdan, id ve ego'dan oluşan insan bencilliğinin önüne geçer.

Birey olarak toplumda sergilediğimiz her bir davranışı bu çerçevede değerlendirebilir sek vicdanın ön plana çıkmasını sağlayabiliriz. Bu durumda kişiliğimizin gelişmesine etki eder.