Pandemiyle alevlenen gıda krizi, Ukrayna-Rus Savaşı ile ülkelerin baş gündem maddelerinden haline geldi. Özellikle buğday ihtiyacı şu an birçok ülkenin temel sorunu. Ülkelerin doğalgaz-petrol silahından daha kıymetli gücü artık buğday silahı…
***
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada Time Dergisi’nin 1980 yılı kapağı karşıma çıktı. Kapak manşeti Grain as a weapon (Silah olarak tahıl)… Kapağın altında da Who Wins-Who Loses yani ‘kim kazanır- kim kaybeder’ diye bir soru vardı.
Benzer durumu şu anda yaşıyoruz. Hatta bire birini…
Dünyada buğday üretimi, tüketimi, ithalat ve ihracatı o kadar stratejik bir konumda ki, alınan her karar milyarlarca insanı etkiliyor. Ukrayna savaş nedeniyle elindeki buğdayı limanlardan ihraç edemiyor.
Hindistan, Çin’den sonra dünyanın en büyük buğday üreticisi. 2022-2023 sezonunda 111 milyon ton buğday üretmesi beklenen Hindistan, aşırı sıcaklar nedeniyle üretimini 105 milyon ton olarak revize etti. Ürettiği buğdayın yüzde 90’dan fazlasını kendisi tüketiyor. En son aldığı stratejik kararla buğday ihracatını durdurdu….
Amerika Tarım Bakanlığı(USDA) 12 Mayıs’ta dünya tahıl piyasalarına ilişkin kapsamlı bir rapor yayınladı. Bu rapora göre, dünya buğday üretimi 2022- 2023 sezonunda 775 milyon ton olarak tahmin ediliyor. Geçen sezona göre 4 milyon ton daha düşük bir üretim olacak.
Dünya buğday tüketiminin ise 2022-2023 sezonunda 788 milyon ton olarak tahmin ediliyor. Buğday tüketimi üretimin 13 milyon ton üzerinde olması stokların daha fazla tüketilmesi anlamına geliyor. Özellikle buğdayın yem amaçlı kullanımının azaltılması hedefleniyor. Yem amaçlı kullanım azaltılırsa, buğday yerine mısır ve diğer ürünler kullanılırsa o zaman belli bir rahatlama olması düşünülebilir.
***
Okuduğunuz üzere durumun ciddiyeti ortada…
Gelelim yukarıdaki soruya… Yani ‘Kim kazanır-kim kaybeder’e…
Cevabı basit; üreten kazanır, üretmeden tüketen kaybeder…
Türkiye toprak yapısı ve iklim çeşitliliği ile dünyada en iyi tarım yapılabilen bölgelerin başında geliyor. Konya Ovası da ülkemizin en büyük tahıl üretim merkezi.
Lakin her geçen yıl tahıl ekimi azalıyor. Ayçiçeği ve mısırı avantajlı gören çiftçi, çok fazla su tüketmesine rağmen bu bitkileri ekmeye devam ediyor…
***
Konya Ovası’nda 2 milyon 200 bin hektarlık bir ekim alanında yıllık yaklaşık 2,5 milyon ton buğday üretimi yapılıyor. Geçtiğimiz yıl kuraklık nedeniyle ciddi verim düşüklüğü yaşanmıştı. Bu yıl çok şükür yağışlar iyi gitti ve rekolte beklentisi yükseldi.
İnşallah çiftçi iyi bir fiyatla para kazanırsa gelecek yıl ekimin daha fazla olacağına inanıyoruz.
***
Türkiye’nin normalde yıllık ürettiği buğday kendisine yetiyor. Lakin dünyanın en fazla un ihraç eden ülkesi olduğumuz için mecburi olarak yıllık 10 milyon tona yakın buğday ithal ediyoruz.
Ama ülkelerin bir bir buğday ithalatını durdurması gelecek yıllarda bizim ithalatımızı da kısıtlayacak. Biz nasıl bir önlem almalıyız? Tabiri caizse ‘dağı taşı ekmeliyiz…’
Konya Ovası’ndaki çiftçiyi tahıl ekimine yeniden yönlendirmeli ve teşvik etmeliyiz… Üretirsek doyarız da satarız da… Ama üretmezsek ülke kapılarında ithalat kuyruklarına girmek zorunda kalırız. Avantajlarımızı iyi değerlendirirsek Türkiye yukarıdaki soruya cevaben ‘kazanan ülke’ olur…
