Yılmaz Sandıkcı

Yılmaz Sandıkcı

Millet Ümmet ve Filistin

Filistin sorununun geldiği duruma bakar mısınız? ABD ve İsrail, yanlarında İngiltere ve AB ve diğer niceleri, nasıl oluyor da hep birlikte? Bu soruya cevap vermek biraz da millet ile ümmet arasındaki “farkı ve bağı anlamaya” bağlı bence. Ümmet olmadan Filistin sorunu çözülmez ve millet doğru tanımlanmadan da ümmet olmaz! Olsa da ayağa kalkamaz, sözde kalır… Filistin sorunundan bile daha büyük bir sorundur bu; milletin tanımı üzerinde anlaşamayanlar, ümmeti kurabilir mi? Ümmetin gücünü doğru yönlendirebilir mi? Yani, sağlam ve düzgün tuğla yapamayanlar, düzgün ve güçlü duvar örebilir mi? Düzgün ve güçlü duvarları olmayan bina sağlam durabilir mi? Sağlam olmayan bina yükselir mi, çatıyı taşır mı?

*

İslam ümmetinin mensubu olan müslümanlardan öncelike mensubu oldukları milletleri maddi ve manevi yönde geliştirmeleri beklenmez mi? Milletini güçlendirmeyen, geliştirmeyen müslümanların milletler üstü bir birlik olan ümmeti güçlendirmeleri beklenir mi? Gelin birlikte bir cevap arayalım. Nedir millet? Millet, aynı soya mensup insanların tümü mü? Yoksa aynı ülkede yaşayan insanların tümü mü? Ya da aynı devlet yönetimi altındaki insanların tümü mü? Aynı soydan olup farklı ülkeler üzerinde farklı devletler kuran milletler olduğu gibi aynı devlet içinde yaşayan farklı soydan halkların kurdukları devletler karşımızda dururken, bu tanımlar ile sınırlı kalmak doğru da olmaz, yeterli de.

*

Bununla birlikte devlet kuramayan veya “millet olma vasfını yitirmiş halklar” da bir başka gerçek. Çoğu, yaşadıkları bölgede etki sahibi olmak isteyen dış güçlerin elinde oyuncak, piyon oluyor. Bu halkları kendi menfaatlerine hizmet ettirmek için devlet kurduran devletlerin, varlığı da ayrı bir sorun.

*

Avrupa Birliği, AB örneğine bakalım, atalarının kurduğu devleti başka milletlerin kurduğu devletler ile birleştirip, çatı bir devlet altında yaşamak isteyen milletleri görüyoruz. Bu devletler içinde, ayrı baş çatıp yine AB çatısı altında olmak üzere kendi devletini kurma çabasında olan halkları da görüyoruz. Bunların engellendiğini de görüyoruz.

Amerika Birleşik Devletleri, ABD örneği ise elli tabe devlet kurmalarına rağmen, çatı bir devlet altında yaşamayı kabul eden farklı halkların varlığı, başka bir açıdan, millî bir devlet kurmayı başaracak soy birliğini sağlayamasalar bile halkların “birlikte yaşama isteği” ile kurdukları devlete vatandaşlık bağı ile millet olabilme olanağını ortaya çıkarıyor.

Bu iki örnek size, milliyetçilik ile gelişen Hristiyanların, ümmetçilik anlayışı ile birleştiğini göstermiyor mu? Görüntü ekonomik olabilir ama görüntü arkası ne diyor?

*

Milletin ne olduğunu tanımlarken, dengelerin devletlerin gücü ekseninde oluştuğunu dikkate alarak, “bir devlete vatandaşlık bağı ile bağlı ve devletin üzerinde kurulu olduğu ülkeyi vatan kabul eden ve gelecekte de birlikte yaşama isteği olan insanların tümüne” millet denir şeklinde özetlemek konuya giriş yapmak için yeterli olur kanaatindeyim. Peki, bu isteğe fitne sokanlara ne denir?

*

Takdir edeceğiniz gibi sorun birkaç sözcük üzerinde tartışmak değil, sorun o küçücük sözcüklerin taşıdığı büyük anlamların hakkını vererek, doğru zihin kodları ile düşünüp bedeni harekete geçirmek ve yaşamda bize acı çektiren sorunlara çözüm bulmak. Çünkü zihinler anlamları çözmeden, bedenler harekete geçemez, geçenler de başkalarına hizmet eder. Aynen Orta Doğu’da olduğu gibi, Arap ligi devletlerinde olduğu gibi ve sonuçta Filistin’de olduğu gibi olur.

*

Ümmetçi görünmek için milliyetçilik ile ırkçılık arasındaki farkı görmezden gelerek, kendi milletine, milliyetçiliğine düşmanlık edenlere, Müslümanlar mensubu oldukları milletleri zihinde ve bedende, manen ve madden güçlendirmeden İslam ümmet kurulamayacağını anlatabilecek bir millet tanımı yapmamız gerektiğine inanıyorum.

*

Söz buraya gelince, milliyetçilik ile ırkçılık arasındaki farkı dikkate almayanların ümmetçilik hatırına milliyetçiliği ayaklar altına alan kafaya aldanarak, kendi milletini başka milletlerin ırkçı emellerine hizmetçi ettiği görünmüyor mu? Bu cümleyi ABD’nin ve AB’nin Filistin’e karşı İsrail’i desteklerken ümmetin en kalabalık ve etkili milleti Arapların tutumunu dikkate alarak değerlendirmenizi rica ederim.

*

Müslümanların kafası, birçok konuda olduğu gibi millet tanımı konusunda da karışık bırakılıyor nedense. Bu yüzden millet doğru anlaşılamıyor. Ümmet bir türlü ayağa kalkamıyor. Soruna çözüm üretmeyen boş tartışmalarla zaman harcıyor Müslümanlar ve birbirine düşüyor tam da düşmanın istediği gibi! Ya çözüm?

*

Ne dersiniz, milliyetçilik ile ümmetçilik sanki birbirine rakipmiş gibi fitne tartışmalarını bırakıp, milliyetçilik ile güçlenen milletlerin ümmeti ayağa kaldırmak için nasıl işbirliği yapabileceğini konuşmaya başlamasak mı artık?

*

İslam ümmeti gücünü, gelişmiş Müslüman millî devletlerin “işbirliği” üzerinden ortaya koysaydı Filistin Müslümanları ve diğerleri yıllardır böyle zulümlere maruz kalır mıydı? Filistin sorunu bu duruma gelir miydi? Ne dersiniz? Bir yazıda bitmez bu konu, devam ederiz inşallah. İşin aslını arayanlara selam ve dua ile.

Önceki ve Sonraki Yazılar
Yılmaz Sandıkcı Arşivi