Huzur hakkının en temel tanımı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “Belli bir konuyu görüşmek için toplanan bir kurulun üyelerine ödenen para, hakkıhuzur” şeklinde yapılmıştır. Aynı zamanda çeşitli Yargıtay Kararları ile Türk Ticaret Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu’nda huzur hakkına yer verilerek yasal sınırları oluşturulmuştur.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 61. maddesinde ücret; “Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler” olarak tanımlanmıştır. İlgili maddenin 4. fıkrasında ise; “Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler” ödemeler de ücret sayılmıştır. GVK ücret tanımlamasına göre çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar de ücret olarak değerlendirilmiştir. Buradan anlaşılacağı gibi, GVK’ye göre huzur hakkı bir ücret olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla huzur hakkının vergilendirilmeye tabi tutulması gerektiği açıktır.
TTK’nin 394. maddesine göre, yönetim kurulu başkan veya üyelerine yapılan huzur hakkı ödemesine genel kurul kararlarında veya esas sözleşmede yer verilmesi gerekir; “Yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kârdan pay ödenebilir.” İlgili maddenin gerekçesine göre, TTK’ye göre sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde, yönetim kurulu üyelerinin toplantılara katılmaları nedeniyle huzur hakkı ödeneği almalarında bir engel yoktur. Yönetim kurulu üyelerine yapılacak huzur hakkı ödemelerinin mali mevzuata ve şirketin mali durumuna göre belirlenmesi gerekir.
Ayrıca, TTK’nın 516. maddesinin 2. fıkrasının b bendinde; ‘’Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilere ödenen ücret, prim, ikramiye gibi mali menfaatler, ödenekler, yolculuk, konaklama ve temsil giderleri, ayni ve nakdi imkanlar, sigortalar ve benzeri teminatlar,’’ şeklindeki ödemelerin yönetim kurulu tarafından hazırlanan yıllık faaliyet raporunda yer alması gerektiği belirtilmiştir.
Huzur Hakkı Kimlere Verilir?
Huzur hakkı ödemesi en genel anlamda tüzel olarak şirketlere ve şahsi olarak şirket ortaklarına yapılır. Şirketin anonim şirket olması durumunda yönetim kurulu üyelerine, limited şirket olması durumundaysa şirket ortakları ile şirket müdürüne huzur hakkı ödenir. TTK’ye göre anonim şirket yönetim kurulu başkan ve üyelerine yapılan ödemeler ile limited şirket ortaklar kurulu tarafından belirlenen limited şirket müdürlerine yapılan ödemeler de huzur hakkı olarak nitelendirilebilecektir.
Türk Ticaret Kanunu’nda anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine ödenebilecek olan huzur hakkından bahsedilirken, limited şirketler için müdür sıfatına sahip ortaklar ve müdür olmayan ortaklar hakkında huzur hakkına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Anonim şirketlerdeki Yönetim Kurulu üyelerine benzeyen müdür sıfatına sahip limited şirket ortaklarına huzur hakkı ödeneceğine dair esas sözleşmede bir düzenleme yapılmasında engel de bulunmamaktadır. Ancak, müdür olmayan ortaklara huzur hakkı ödenmemesi gerektiği görüşü mevcuttur. Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından 14.04.2003 tarihli ve B.07.4. DEF.O.I6.11;GVK:190-03-21 sayılı özelgede, limited şirketlerde müdür olmayan şirket ortaklarına huzur hakkı ödenemeyeceği belirtilmiştir. Bunun yanı sıra, vergi kanunu açışından bakıldığında, herhangi bir engel olmadığı için limited şirketlerde müdür olmayan ortaklarda huzur hakkı alabilmektedir.
Yönetim kurulu üyesinin huzur hakkı ödeneği alabilmesi için şirket sözleşmesinde bu konunun belirtilmiş olması gerekir. Karar defterinde karara bağlanmış olması da yeterli olacaktır ve ayrıca noter tasdikine gerek kalmayacaktır. Ancak bir şirketin birden çok ortağının olması durumunda kararın noter tarafından tescillenmesi ileride doğabilecek sorunlara karşı koruyucu olacaktır.
Huzur Hakkı Nasıl Hesaplanır?
TTK’nın 394. maddesinde ‘’Yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kârdan pay ödenebilir’’ ibaresi yer almaktadır. TTK’nın 333. maddesi uyarınca huzur hakkı ödemesine ilişkin esas sözleşmede aksine bir düzenleme bulunmadığı ve genel kurul kararında kaldırılmadığı ve değiştirilmediği sürece huzur hakkı ödemesi yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Anonim şirket esas sözleşmesine konulacak bir hükümle veya genel kurul kararıyla yönetim kurulu üyelerine katıldıkları her toplantı için bir ücret ödenebileceği gibi belirli dönemlerde (aylık/yıllık) ücret ödenmesi de kararlaştırılabilir.
