Tercih basit bir anlatımla seçenekler arasında birine evet demektir.
Sosyal bir varlık olan insan tercihlerini kendi irademiz ile birlikte dışarıdan gelen etkilerle şekillenir.
Üç temel etkenin seçmen davranışını şekillendirdiğini görürüz.
1-Yaş, cinsiyet medeni hal eğitim ve meslek gibi demografik etkenler
2-Aile yapısı, Kültür, İnanç ve Siyasi görüş
3-Ekonomik düzey ve maddi ihtiyaçlar
Bu etkenlerden ekonomik düzey ve maddi ihtiyaçlar ne kadar etkili olur irdeleyelim;
Bu tahmini yapabilmek için önce ülkenin gelir dağılımına kısaca bakalım nüfusun en düşük gelirli yüzde 20’si GSYH’den yüzde 6,1 pay alırken nüfusun en yüksek gelirli yüzde 20’si GSYH’den yüzde 46,7 pay almaktadır.
En düşük gelir grubuyla en yüksek gelir grubu arasındaki gelir farkı 6,7 mislidir. Bu hesabı en düşük geliri alan yüzde 10 ile en yüksek geliri alan yüzde 10’u karşılaştıracak şekilde yaparsak fark 13,7 kata yükselmektedir. Bu kısacık inceleme bize Türkiye’de gelir dağılımının bozuk olduğunu açık biçimde gösteriyor. Zaten Gini katsayısının 0,401 olması da bu bozukluğun bir başka göstergesidir. Kaldı ki bu veri 2020 yılına aittir. Sonraki iki yılda gelir dağılımın daha da bozulduğunu gözlemlerimize dayanarak söyleyebiliriz.
Şimdi bu saptamalardan yola çıkarak kesimlerin önceliklerini tahmin etmeye çalışalım.
GSYH’nin yüzde 16,9’unu alan nüfusun yüzde 40’ını oluşturan ilk iki grup kabaca 35 milyonluk bir nüfusu ve 144 milyar dolarlık bir GSYH toplamına denk geliyor. Buradan hareketle bu kesimin ortalama yıllık geliri yaklaşık olarak 4.100 dolar (ayda 340 dolar) ediyor. Bu grubun sosyal ve siyasal göstergelerle pek bir ilgisinin olmayacağını, asıl olarak ekonomik durum ve vaatlerle ilgileneceklerini tahmin edilebilir.
GSYH’nin yüzde 15,1’ini alan yüzde 20’lik grubun yaklaşık olarak 17 milyon kişiye denk geldiğini ve GSYH’den kabaca 130 milyar dolar pay aldığını hesaplanıyor. Buna göre bu grubun ortalama kişi başına yıllık geliri 7.650 dolar (aylık 638 dolar) olarak hesaplanıyor. Bu grubun da ağırlıkla ekonomik durum ve vaatlerle ilgili olacağını, kısmen sosyal ve siyasal meselelere yönelik bir ilgisinin olabileceğini söylenebilir.
GSYH’nin yüzde 21,3’ünü alan yüzde 20’lik grubun (17 milyon kişi) GSYH’den aldığı payı yaklaşık olarak 180 milyar dolar ve dolayısıyla kişi başına ortalama yıllık geliri de 15.000 dolar (aylık 1.250 dolar) olarak hesaplıyorum. Bu grubun ekonomik, sosyal ve siyasal sorunlara yaklaşımının yüzde 60 ekonomi, yüzde 40 diğer konular biçiminde olduğunu tahmin ediliyor.
GSYH’nin yüzde 46,7’sini alan en yüksek gelirli grubun (17 milyon kişi) GSYH’den aldığı pay kabaca 395 milyar dolar ve dolayısıyla kişi başına ortalama yıllık gelir de 23.235 dolar (aylık 1.936 dolar) olarak hesaplanabiliyor. Bu grup, ekonomik sorunlarını önemli ölçüde çözmüş bir grup olduğu için sorunlara yaklaşımının yüzde 60 sosyal ve siyasal konular, yüzde 40 ekonomik konular ağırlıklı olacağını tahmin edilebilir.
Özetle, seçmen tercihlerini belirlemede ekonomik konular, mevcut durum, depremin etkileri, ekonomik vaatler ve ekonomik konulardaki inandırıcılığın çok daha etkili olacağı sonucu çıkarılabilir.
Yararlanılan Kaynak: Mahfi Eğilmez.
