Ben yaştakiler iyi bilirler. Eskiden her eşya kullanılamaz hale gelinceye kadar onarılır, tamir edilir kullanılmaya devam edilirdi.” Eskisini getir yenisini götür” dönemi başladı. Bu değişimi hepimiz biliyoruz. Dünya’daki üretim patlaması. Vahşi kapitalizm, doğal kaynakları hesapsızca kullanıyor, üretiyor; ürettiğini de tüket at mantığıyla satıyor.
03.Eylül.2023 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Pazar ilavesinde Ayça Ceylan’ın köşesinde: “Satın Alma Onar” başlıklı yazıyı ve gelişmeleri okuyunca; insanlar kabullenirse gerçekten Dünya’ya ve çevreye büyük katkıda bulunacaklar. Kullanırken bozulan bir eşya veya ürünü onarmak yoluna gitmek o kadar da kolay değil. Özellikle elektronik ürünlerde kişisel tamir kolay değil.
Onarım İçin 4 önemli aşama:
1-Bilgiyi Kullanılabilir Kılmak: İmalatçı firmaların ürünle ilgili yazılım lisanslarını, destek seçeneklerini sınırlamamalı, satışa nelerin dahil olduğunu açıkça belirtmeli.
2-Parçaları ve Aletleri Hazır Bulundurmak: Cihazların bakımına yönelik parçalar ve aletler onarım yapacak şahısların kullanımına sunulmalı.
3-Kilit Açmaya İzin verin: Devlet bir cihazın sahibinin özel yazılım yükleyebilmesi için cihazın kilidinin açılmasını, uyarlanmasını veya değiştirmesini yasallaştırmalı.
4-Onarıma Tasarımda Yer vermek: Cihazlar onarımı mümkün kılacak şekilde tasarlanmalı.
Özellikle elektronik cihazların onarılamaması Dünya’da devasa bir elektronik çöplük oluşmasına yol açmıştır. 2019 yılında küresel ölçekte 53.6 Milyon Ton elektronik atık (e-atık) oluştu. Dünya’da en hızlı büyüyen e-atıklar İnsan ve çevre sağlığı için zararlı olan berilyum, kadmiyum, civa ve kurşun başta bir çok toksik maddeler içeriyorlar. Hem Dünya’nın ve insanların sağlığı hem de ekonomik getirileri nedeniyle; “Satın Alma Onar” ilkesi gündemimizde olmalı..
Bireylewrin Onarım Talepleri:
ABD başta birçok ülkede öne çıkan bir onarım talebi ve hareketi var. Bireyler Dev elektronik firmalardan “Onarım ve Bilgilendirme Kitleri” ne kadar onarım hakkı talep ediyorlar.
Onarım Hakkı Yasası:
ABD nin New York eyaletinde Temmuz ayında” Onarım Hakkı Yasası” yürürlüğe girdi.
Mart ayında ise Avrupa Komisyonu; üreticiler için tasarruf sağlayacak ve israfı azaltarak “Avrupa Yeşil Düzeni” nin hedeflerini destekleyecek olan malların onarımını teşvik eden ortak kurallara ilişkin öneriyi kabul etti. Böylece tüketicilerin malları değiştirmek yerine onarmalarını daha kolay ve daha uygun maliyetli duruma getirecek.
Atık geri dönüşümü ile onarımı karıştırmamak gerek. Onarım, malzeme veya eşyanın daha atık haline gelmeden önceki aşamasıdır. Onarım yaparak malzeme veya eşyayı atık olmaktan kurtarıyoruz. Onarım yapılamaz hale geldikten sonraki aşamada eşya artık atık olmuştur.Tabii ki o zaman geri dönüşümü desteklemeliyiz.
Onarım,
Geri dönüşüm,
Tasarruf etmek, daha az tüketmek.
Doğal kaynakları dikkatli kullanmak,
Bu konulardaki çabalar çok önemli. Zira Ortak evimiz Dünya; ben bu yükü kaldıramam diyor. Artık anlamalıyız İklim değişikliğinin, küresel ısınmanın ne demek olduğunu..
Hep birlikte mücadele vermeliyiz.
Hoşça kalın.
Osman Nevres YILMAZLAR
[email protected]
