Gelişmiş ekonomi denildiğinde genelde şu 3 kriter öne çıkıyor.
1-Belirli bir kişi başına gelir düzeyini geçmiş olmaları
2-Sanayileşme düzeyi yüksek ülkeler sınıfında yer almaları
3-Insani gelişme endeksinde üst sıralarda bulunmaları
Bu üç kriter sağlandığında Gelişmiş ekonomiler sınıfına giriliyor.
Bugün günümüzde Ekonomiler gelişmişlik derecelerine göre şu şekilde gruplara ayrılıyor. Gruplandırma önce iki alt grup şeklinde yapılıyor:
1-Gelişmiş ekonomiler (G 7 ülkeleri, Kuzey ülkeleri)
2-Gelişmekte olan ekonomiler
Gelişmekte olan ekonomiler birçok alt gruba ayrılıyor:
a-Yeni sanayileşmiş ekonomiler (Güney Kore),
b- yükselen piyasa ekonomileri (çok sayıda, Türkiye bu grupta),
c-gelişmekte olan ekonomiler (çok sayıda.)
Gelişmiş ekonomileri şöyle sıralamak mümkün: ABD, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, Kanada, İspanya, Avustralya, Avusturya, Belçika, Hollanda, İsveç, İsviçre, Norveç, Danimarka, Finlandiya, Portekiz,
Gelişmekte olan ülke ise yukarıdaki gerekleri tamamlayamamış olanlar diye tanımlanabilir. Bunlar arasında yer alan yükselen piyasa ekonomileri koşulların bir bölümünü gerçekleştirmiş ama kalanları tamamlayamamış ülkeleri ifade ediyor. Örneğin kişi başına geliri yüksek ama henüz sanayileşmesini yüksek düzeye çıkaramamış ya da insani gelişme endeksinde geri sıralarda kalmış ülkeler bu eksiklerini giderebilirse gelişmiş ülkeler ligine terfi edebilir. Güney Kore bunun en tipik örneğidir. 1980’lerde gelişmekte olan ekonomi statüsünden 1990’larda yükselen piyasa ekonomileri arasına girdi. Sonrasında birçok atılım yaparak sanayisini dünya çapında bir düzeye getirdi ve yeni sanayileşmiş ülke statüsüne geçti
Toplamda 200 ekonomi olduğuna ve bunların 36’sı gelişmiş ekonomi statüsünde olduğuna göre geriye kalan 164 ekonomi gelişmekte olan ekonomi statüsünde bulunuyor. Bu 164 ekonominin bir bölümü gelişmekte olan ekonomilerin en iyi konumda olanları. Bunlar genellikle yükselen piyasa ekonomileri olarak sınıflandırılıyor. Bunları hangi ekonomiler olduğu ise yorumculara göre değişiyor. Bazıları 20, bazıları da 40 ülkeyi bu gruba alıyor. Buna karşılık aşağı yukarı bütün yorumcuların üzerinde anlaştığı yükselen piyasa ekonomileri şöyle sıralanıyor: Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Endonezya, Polonya, Meksika, Türkiye, Malezya, Romanya, Arjantin, Vietnam, Mısır, Suudi Arabistan, Şili.
Bu listeye başka bazı ekonomiler de dâhil edilebilir: Kolombiya, Filipinler, Kazakistan, Güney Afrika.
Yükselen piyasa ekonomileri arasında yer alanlardan zaman içinde sanayileşme düzeyini yükselten, kişi başına gelirini artıran ve insani gelişmişlik endeksindeki yerini yükseltenler gelişmiş ekonomiler arasında yerlerini alacaklar. Bu gelişim sırasında bu ülkeleri en çok zorlayan şey ekonomik yapıdaki değişiklikler, geliri artırmak, sanayileşmeyi yükseltmek değil insani gelişmişlik endeksinde ilerlemek olacak. Çünkü orada yol alabilmek için hukukun üstünlüğünü geçerli kılmak, Adaleti, Liyakati toplumu oluşturan kişilerin can, mal ve düşünme ve düşündüğünü ifade etme haklarını korunması ve en önemlisi toplumda güven duygusunun tesisi edilmesi gibi konularda önemli adımlar atılması gerekiyor.
Eğer iki yüzyıldır (19 ve 20’nci yüzyıllar) bir türlü giremediğimiz gelişmiş ülkeler ligine terfi etmek istiyorsak ekonomiden önce bu konularda yol almamız gerekiyor.
