Yılın Mart ve Nisan ayları Vergi Mükellefleri için Gelir vergisi ve Kurumlar Vergisi beyan ve ödeme dönemleridir. Bu bağlamda Verginin Anayasa ve Kanunlar karşısındaki yerine baktığımızda
Anayasal Vergilendirme ilkeleri bağlamında etkilerine baktığımızda karşımıza öncelikle Anayasamızın 2. maddesinde açıkça belirtilen hukuk devleti ve sosyal devlet ilkeleri çıkmaktadır.
Anayasamızın 73. Maddesine göre herkes malî gücüne göre vergi ödemekle yükümlü olup, vergi ödevi kamu gücü kullanılarak gelir sahiplerinden zorla alınmaktadır. Ancak vergi öderken Anayasamızdan kaynaklı temel ilkeleride esas almalıyız nedir bu temel ilkeler
- Verginin genelliği ilkesi
- Verginin kanuniliği ilkesi
- Verginin kamu giderlerini karşılama ilkesi
- Vergi ödeyenlerin mali gücü ile orantılı olması
- Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı ilkesi
Kamu gücü karşısında vergi yükümlüsünün güvencesi ise “hukukun üstünlüğü” ve “vergide kanunilik” ilkeleridir. Bu noktada kanunilik, verginin kanun lafzında yer almasına indirgenmemeli; vergi kanunları “adalet ve eşitlik ile mülkiyet hakkının korunması” ilkelerine dayanmalıdır. Yoksa bir vergi kanunla alınmış olsa bile adil olmaz.
Diğer taraftan modern vergi sistemlerinde mükellefin elde ettiği gelirin beyanı esastır. Peki bu aşamada vergide güvenlik açığı olur mu? Evet olur ve buna karşı vergi kanunlarına “vergi güvenlik müesseseleri” yerleştirilmiştir. Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki “kontrol edilen yabancı kurum, örtülü sermaye ve transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı”, Gelir Vergisi Kanunu’ndaki (GVK) hasılat esaslı kazanç tespiti” gibi düzenlemeler bu durumun örnekleridir.
Ülkemizde ticari kazancın tespitinde “tahakkuk esası” ve “dönemsellik esası” olmak üzere iki temel ilke geçerlidir. Tahakkuk esasında, gelir veya giderin miktar ve mahiyet itibarıyla kesinleşmiş olması yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Dönemsellik esası ise, bu gelir veya giderin ilgili olduğu döneme intikalinin sağlanmasıdır.
Vergiye Bakış açısı
Vergi Geleceğimizin teminatıdır. (Gelir İdaresi Başkanlığı)
Vergileme sanatı, mümkün olduğunca fazla tüyü, mümkün olan en az bağırtıyla toplayabilmektir. (Buda Fransız iktisatçının sözü)
Vergi Fıkrası Böyle Çıkarılır:
Sokaktaki evinin önünde arkadaşıyla oynayan çocuk, kazayla bir madeni parayı yutmuş Annesiyle birlikte, tecrübeli komşuları da çok uğraşırlar ama, çocuğun yuttuğu parayı bir türlü çıkartamazlar!.. Yoldan geçmekte olan eli çantalı, kravatlı biri gelip, çocuğu kaptığı gibi baş aşağı çevirmiş, sırtına birkaç şaplak atarak, silkelemiş!.. Para çocuğun boğazından kurtulmuş, yere düşmüş… Çok sevinin anne; “Allah sizden razı olsun doktor bey, Hızır gibi yetiştiniz ve çocuğumu ölümden kurtardınız, size nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum!?” demiş… Adam gayet sakin şekilde: “Önemli değil hanımefendi, ancak ben doktor değil, Vergi Dairesi memuruyum!.. Vergilerinizi zamanında ödeyin, başka ihsan istemez; yoksa nasıl alabileceğimizi gözünüzle gördünüz işte!..” deyip gitmiş…
