Mehmet Ali Mızırak
Belirsiz Sözleşmeli İş Sözleşmesi
İşveren Bir işte yönetici pozisyonunda olan kişidir, yapılacak işi ya da çalışanları organize eden ve onların işleri sorunsuz bir şekilde yapmasını sağlayan kişi olarak da bilinmektedir.
İşçi İse bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişidir.
Emek, insanın sahip olduğu en önemli değerlerden birisi olup, hayatın merkezinde yer alan bir ögedir. Emek vermek, insanın verimini artırdığı gibi istediklerine ulaşmasını, başarı elde etmesini ve kendini geliştirmesini de sağlar. Bu nedenle hayatın her noktasında emeğin önemi büyüktür. Çünkü insan emek vermeyi seviyorsa işinde başarıya ulaşır. Hedeflere gidilen yolda ihtiyaçların karşılanması ve bir karşılık bulabilmesi ancak emek ile mümkün olmaktadır. Aynı zamanda Çalışmak insanı her yönüyle kuvvetli kılan bir ameliyyedir. Bu kuvvet, maddi ve manevi alana da taalluk eder.
İşçi işveren arasındaki iş sözleşmesindeki belirsiz sözleşmeli iş sözleşmesi konusu işlenecek
1.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işin başlangıç ve bitiş tarihinin açıkça belirtilmediği, süresiz bir şekilde işçi ile işveren arasında iş ilişkisinin kurulduğu sözleşme türüdür. İş Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca işin niteliği gereği belli bir süre ile sınırlandırılmamış durumlarda belirsiz süreli iş sözleşmesi yapılır.
2.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Hangi Durumlarda Yapılır?
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, sürekli bir iş ilişkisi gerektiren, başlama ve bitiş süresi belirli olmayan işlerde yapılır. İşin belirli bir süreyle sınırlandırılması gerekmiyorsa bu tür sözleşme düzenlenir. Örneğin, bir muhasebeci, şoför veya üretim hattında çalışan bir işçi ile belirsiz süreli sözleşme yapılabilir.
3.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Yazılı Olmak Zorunda Mı?
Evet, iş sözleşmelerinin yazılı olarak düzenlenmesi esastır. Ancak sözleşmenin yazılı yapılmaması durumunda işçi, işverenle arasındaki ilişkiyi ispat edebilmek için diğer kanıtları (tanık beyanı, bordro, e-posta vb.) sunabilir.
4.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Deneme Süresi Olabilir Mi?
Evet, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde deneme süresi olabilir. İş Kanunu’na göre deneme süresi en fazla 2 ay, toplu iş sözleşmeleriyle en fazla 4 ay olarak belirlenebilir. Bu süre içinde taraflar, tazminatsız olarak sözleşmeyi feshedebilir.
5.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Fesih Nasıl Yapılır?
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi için fesih bildirim süresine (ihbar süresi) uyulması gerekir. İşveren veya işçi, iş sözleşmesini sona erdirmek istiyorsa İş Kanunu’nun 17. maddesinde belirtilen ihbar sürelerine uygun şekilde diğer tarafa bildirimde bulunmalıdır.
6.İhbar Süresi Ne Kadardır?
İhbar süresi, işçinin işyerindeki kıdemine göre değişir: 6 aydan az çalışan için 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arasında çalışan için 4 hafta, 5 yıl ile 3 yıl arasında çalışan için 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışan için 8 hafta.
7.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İhbar Süresi Olmadan Feshedilebilir Mi?
Evet, ancak ihbar süresine uymayan taraf, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İşveren, ihbar süresine ait ücreti peşin ödeyerek iş akdini feshedebilir.
8.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Hangi Durumlarda Derhal Feshedilir?
İş Kanunu’nun 24 ve 25. maddeleri uyarınca, işçi veya işveren haklı nedenle derhal fesih yapabilir. Örneğin, işverenin ücret ödememesi veya işçinin işyerinde ağır bir kusur işlemesi durumunda derhal fesih mümkündür.
9.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İş Güvencesi Sağlar Mı?
Evet, belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçinin iş güvencesinden faydalanmasını sağlar. Ancak işyerinin en az 30 çalışanı bulunmalı ve işçinin aynı işyerinde en az 6 ay kıdemi olmalıdır. Bu şartlar sağlandığında işçi işe iade davası açma hakkına sahiptir.
10.İşçi Belirsiz Süreli İş Sözleşmesini Kendisi Feshederse Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
Evet, ancak kıdem tazminatı alabilmek için haklı bir fesih nedeni bulunmalıdır. Örneğin, işçinin ücretinin ödenmemesi, mobbing uygulanması veya sağlık sebepleri gibi durumlarda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
11.İşçi, Haklı Bir Neden Olmadan İşten Ayrılırsa Ne Olur?
İşçi, ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Ayrıca yeni işveren de bu tazminattan sorumlu tutulabilir (İş Kanunu madde 23).
12.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İşsizlik Maaşı Hakkı Sağlar Mı?
İşçi, işveren tarafından haksız şekilde işten çıkarılırsa ve diğer işsizlik maaşı şartlarını sağlıyorsa işsizlik maaşı alabilir. Ancak işçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa bu haktan faydalanamaz.
13.İşe İade Davası Sadece Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri İçin Mi Geçerlidir?
Evet, işe iade davası açabilmek için işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyor olması gerekir. Belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler bu davayı açamaz.
14.Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?
Belirsiz süreli iş sözleşmesinde işçinin temel haklarını ihlal eden veya İş Kanunu’na aykırı hükümler bulunuyorsa, bu sözleşme geçersiz sayılabilir..
15.İşveren Belirsiz Süreli İş Sözleşmesini İstediği Zaman Feshedebilir Mi?
Hayır, işveren fesih hakkını keyfi kullanamaz. Fesih için geçerli bir neden göstermesi ve ihbar sürelerine uyması gerekir. Aksi takdirde işçi işe iade davası açabilir.