Şimdi ne olacak? Hasarı olan çiftçi nasıl bir yol izlemeli?
Konya başta olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde 9-13 Nisan tarihleri arasında zirai don olayı yaşandı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen görüntülerle hemen hemen her bölgede çiftçilerin don olayından büyük ölçüde etkilendiği görüldü. Yapılan saha çalışmaları sonucunda yeniden ekim kararı verilen bölgeler için çiftçiler oluşan zararın kimin tarafından karşılanacağını araştırmaya başladı. Ekonomi Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım sizler için açıkladı.
Türkiye’nin her bölgesinde zirai donun yaşandığını ve hasarın çok yüksek olduğunu söyleyen Ali Ekber Yıldırım, “Türkiye zirai don konusunda gerçekten büyük bir zararla karşı karşıya. Biliyorsunuz zirai don bu son dönemde 3 farklı tarihte yaşandı. İlki 21-25 Şubat tarihlerinde Adana, Mersin, Hatay ağırlıklı olarak etkileyen ve burada narenciye başta olmak üzere limon, portakal, soğan, patates, marul ve erken ekilen karpuz fideleri dâhil olmak üzere ciddi bir zarar verdi. Sert çekirdekli meyveler yine olumsuz etkilendi. İkincisi 21-22 Mart'ta bu sefer Ege Bölgesi'nde, özellikle Türkiye'nin geleneksel olarak ihraç ettiği kuru üzümün üretildiği Manisa'nın merkez ilçelerinde felaketi yaşandı ve üreticilerin bağları ciddi bir zarar gördü. En büyük felaket ise 9 ile 13 Nisan tarihleri arasında ülkenin çok büyük bir bölümünü etkileyen zirai don oldu. Burada 36 ilin etkilendiği açıklandı ama 36 ilin dışındaki yerlerde de lokal olarak yine zirai don zararı görüldü.
Burada ise en çok etkilenen ürünlere baktığımızda Malatya ağırlıklı olmak üzere Elazığ'da kayısı, üzüm ikinci kez bu zirai dondan zarar gördü. Yani ilk zarardan sonra ikincide de yine olumsuz etkilendi. İşte elma Karaman ve Niğde bölgesinde ağırlıklı olmak üzere Bursa'da şeftali, kiraz, Bursa inciri bundan büyük zarar gördü. Türkiye'nin en önemli ihraç ürünü olan fındıkta özellikle yüksek rakımlı yerlerde yüzde 50'yi bulan bir zarardan söz ediliyor. Baktığımız zaman Trakya bölgesinde yine üzüm bağları başta olmak üzere buğday, kanola gibi İç Anadolu'da yine Konya'da kanola, buğday zarar gördü. Ege'de o kadar çok ürün zarar gördü ki burada gerçekten büyük bir felaket ve Tarım Bakanlığı olsun, TARSİM olsun yaptığı açıklamalarda son yıllarda görülen ve yaygın olarak birçok bölgede yaşanan bir felaket olarak tanımladı. Bu büyük felaketin sonunda öncelikle üretici çok büyük zarar gördü, ürünleri yandı, birkaç yıllık emekleri gitti ve baktığımız zaman burada üreticilerin mutlaka desteklenmesi, zararlarının karşılanması gerekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı TARSİM bu konuda sahada çalışmalar yapıyor” dedi.
HASARIN BİLDİRİLMESİ GEREKİYOR
Tarlasındaki veya bahçesindeki ürünlerinde zarar olan çiftçilerin yetkili mercilere hasarını bildirimesi gerektiğinin altını çizen Yıldırım, “TARSİM yaptığı açıklamada, 9 -13 Nisan tarihleri arasında büyük bir felaket yaşandığını, sigortası olan üreticilere çağrıda bulunarak, sigorta yaptırdığı sigorta şirketini, acentasını veya TARSİM 172 arayarak TARSİM’in mobil uygulamasından, yine TARSİM’in internet sitesinden yani TARSİM.gov.tr’ den veya üretici portalından “benim ürünüm zarar gördü” diyerek zararlarını ihbar etmesi gerekiyor. Bunu bildirerek oraya bir ekspertiz görevlendirilerek tespitin yapılması gerekiyor. Bu tespitler yapıldıktan sonra ekspertiz bir rapor yazacak.
Bu rapor çerçevesinde de değerlendirilecek ve daha sonra zararları karşılanacak. Burada tabi üreticiler bu işlemin hızlı yapılmasını. Yapılan tespitlerde özellikle ekspertizlerin uzman olarak uzman ekspertizlerin seçilmesi yani Manisa da ise bağcılığı bilen, üzümü bilen, Karadeniz’de ise fındığı bilen, Malatya'da kayısı bilen ekspertizlerin bu raporu hazırlayıp bir an önce zararlarının tazmin edilmesini istiyor” şeklinde konuştu.
