Miraç Kandili’nde Nasıl İbadet Edilir? Oruç Hangi Gün Tutulur?

İslam inancına göre, Hazreti Muhammed’in (sav), 27 Recep 621 hicri tarihinde gece Allah'ın daveti üzerine Cebrail Aleyhisselam'ın rehberliğinde Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksa'ya, oradan semaya, yüce alemlere ve ilahi huzura yükseldi. Miraç Kandili’nin faziletleri neler, kandil günü nasıl ibadet edilir, oruç hangi gün tutulmalı? İşte detaylar…

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI’NDAN ALINAN BİLGİLERE GÖRE; Miraç gecesinin faziletleri, “Bu gece, içinde birçok ilahi hikmeti, sırrı ve bereketi barındıran Miraç kandilini hep birlikte idrak edeceğiz. Miraç, Mekke döneminde, risaletin zor zamanlarında, Sevgili Peygamberimizin, bir gece, Mescidi Haramdan Mescid-i Aksa’ya, oradan da semaya yaptığı ve Yüce Yaratan’ın sonsuz kudretinin eserlerini temaşa ettiği hikmet yüklü yolculuğu ifade etmektedir. Bu gece, Kur’an-ı Kerimde; “ Kendisine ayetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu bir gece Mescidi Haramdan, çevresini bereketlendirdiğimiz Mescidi Aksa’ya götüren Allah’ın şanı ne yücedir. Hiç şüphesiz o, layıkıyla işitendir, hakkıyla bilendir.” şeklinde beyan edilmektedir. Yeryüzünün iki mübarek mabedi olan, Mescid-i Harâm ve Mescid-i Aksâ’dan göklere uzanan bu kutlu yolculuk, Peygamberimizin şahsında insanlığın önüne açılan büyük bir ufuk, Allah’ın rahmetine, azametine ve kudretine görkemli bir şahitlik, varlığın özüne ve anlamına yapılan ciddi ve samimi bir yolculuktur.

Miraç; ferdi, toplumu ve bütün insanlığı yücelten ve yükselten değerlerle buluşarak, zamanın önemini idrak ve sorumluluk bilinci ile her türlü kötülüklerden arınma ve ilahi emirlere teslimiyet göstererek, yüce mertebelere ulaşma azmini kuşanmaktır.

Miraç; günde 5 vakit namaz ile yükselişin manası, hikmeti, hakikati ve evrensel mesajlarını yaşayarak Âlemlerin rabbinin sonsuz rahmet ve merhametine ulaşmaktır.

Miraç, paylaşma, dayanışma, sevgi, saygı ve güzel ahlak gibi değerlerle insani yükseliş için büyük bir fırsat; merhameti azalan kalplerin, eşref-i mahlûkat olma bilinci zayıflayan insanın yeniden dirilişi için en büyük imkândır.

Miraç; varoluşun gaye ve hikmetini anlayarak, kendisi, çevresi ve Rabbiyle barışık, huzur ve güven içinde bir hayatın; kan, gözyaşı, işgal, yoksulluk ve sefaletin olmadığı bir dünyanın inşası için çalışmaktır.

Mümin yüreklerin manevi duygu ve hislerle coştuğu bu gecelerde, bütün insanlığın huzuru ve iyiliği için yapacağımız içten ve samimi dualarımız, miracın bize sunduğu en büyük imkândır.

Miracın bize hatırlattığı değerlerin en önemlisi elbette Mescid-i Aksa’dır. Mescidi Aksa özgür değilse Müslümanların ruh ve gönül özgürlüğü de yok demektir. Bu mukaddes gecenin, Mescid-i Aksa bilincini, özlemini ve gayretini artırarak, miracın mabedinin selametine, işgal ve zulmün bertaraf edilmesine vesile olması için dua etmeliyiz” şeklinde oldu.

MİRAÇ KANDİLİ’NDE ORUÇ TUTULUR MU TUTULURSA SEVABI NEDİR?

Hz. Peygamber (s.a.s.), “Recep ayının yirmi yedinci gecesi olduğunda o gece ibadet ediniz, gündüzünde de oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasına (rahmeti ile) tecelli eder ve fecir doğana kadar şöyle buyurur: ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu isteyen…” (İbn Mâce, İkâmetü's-salavât, 191 [1388]; bkz. Tirmizî, Savm, 39 [739]). Diğer taraftan Hz. Peygamber (s.a.s.), Zilhiccenin ilk dokuz günü (Ebû Dâvûd, Savm, 61 [2437]; Nesâî, Sıyâm, 70 [2372]), pazartesi ve perşembe günleri, âşûrâ ve arefe günü oruç tutar (Müslim, Sıyâm, 196-197 [1162]; Nesâî, Sıyâm, 70 [2372]; İbn Mâce, Sıyâm, 41-42 [1733, 1739-1740]), pazartesi orucunu soranlara; “Bugün benim doğduğum ve Peygamber olarak gönderildiğim -veya Kur’ân’ın bana vahyedildiği- gündür.” (Müslim, Sıyâm, 197-198 [1162]) diye cevap verirdi. Bu ve benzeri rivâyetlere dayanarak bazı İslâm âlimleri dinî açıdan faziletli sayılan diğer gün ve gecelerin ibadetle ihyasının müstehap olduğunu söylemişlerdir.

Dini kaynaklara göre Miraç Kandili'nde oruç tutulmasına dair herhangi bir bilgi yer almamasına karşın, Receb ayının 27. günü olan Miraç Kandili'nde müminlerin gündüz oruç tutması, gecesinde ise çeşitli ibadetler ve dualarla geçirmesi müstehaptır.

KANDİL GÜNÜNÜ HANGİ İBADETLERİ YAPARAK GEÇİRMELİYİZ?

Bu geceye özgü herhangi bir ibadet yoktur. Ancak bizler aciz ve günahkar kullar olarak her anın her vaktin kıymetini bilmeli vebağışlanmamız için vesileleler ve yollar aramalıyız. Bu gece ve her gece bir Müslüman olarak şunları yapabiliriz.

1. Kur'ân-ı Kerim okunmalı, manasını anlamaya çalışmalı, meal ve tefsirini okumak suretiyle Rabbimizin bize olan mesajlarını kavramaya çalışmalı.

2. Peygamber Efendimiz (sas)'e salât ü selâmlar getirilmeli; O'nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli.

3. Kaza, nafile namazlar kılınmalı; kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan şuuruyla ihya edilmeli.

4. Tefekkürde bulunulmalı.

5. Geçmişin muhasebe ve murakabesi yapılmalı.

6. Günahlara samimi olarak tövbe ve istiğfar edilmeli, idrak edilen geceyi son fırsat bilerek nedamet ve inabede bulunulmalı.

7. Mü'minlerle helalleşilmeli, onlarla irtibatımız cihetinden rızaları alınmalı.

8. Küs ve dargın olanlar barıştırılmalı, gönüller alınmalı, kederli yüzler güldürülmeli.

9. Kişi kendine ve diğer mü'min kardeşlerine, hattâ isim zikrederek dualar etmeli.

10. Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmeli.

11. Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.

12. Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hoşnutlukları alınmalı; ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk'a niyazda bulunulmalı.

13. Hayattaki manevî büyüklerimizin, üstadlarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek veya telefon, faks yahut e-posta ile tebrik edilmeli duaları istenmeli.

14. Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün olduğunca oruç tutulmalı.

Bu mübarek kandili fırsat bilip, samimi bir kalp ve yakarışla Allah’a tevbe etmeliyiz. Kendimizi hesaba çekmeliyiz. Niçin yaratıldığımızı, dünyaya niçin gönderildiğimizi, İslâm’ın istediği kamil ve ideal bir mü’min modeline uygun olarak yaşayıp yaşamadığımızı düşünmeliyiz. Bu kandil münasebetiyle İslâm’ın bizden istediği birlik, beraberlik, kardeşlik, dayanışma, yardımlaşma, sevgi ve saygı gibi duyguları aramızda pekiştirmeliyiz.

ORUÇ HANGİ GÜN TUTULMALI

Dinî açıdan güneşin batmasıyla önceki gün sona erer ve yeni bir gün başlar. Gece gündüzden önce gelir (Kurtubî, el-Câmi’, 14/15). Nitekim Ramazan ayı, Şaban ayının son gününde güneşin batışıyla başladığı için o gece teravih namazı kılınmakta ve Ramazan’ın son gününde güneşin batışıyla Şevval ayı başladığı için o gecede teravih namazı kılınmamaktadır. Cuma günü de perşembe günü akşam vaktinin girmesiyle başlar, cuma günü akşam vaktine kadar devam eder. Mesela “Receb’in ilk cuma gecesi” dendiği zaman perşembeyi ilk cumaya bağlayan gece (akşam vaktinden sabah vaktine kadar olan süre) anlaşılır. Yine “Şaban’ın 15. gecesi” bu ayın 14. gününü 15. güne bağlayan gece, “bayram gecesi” de arefe gününü bayrama bağlayan gecedir.

Bu itibarla kandil geceleri için tutulan nâfile oruçların asıl zamanı, geceyi takip eden gün olmakla birlikte, daha önceki günle birlikte de oruç tutulabilir.