CHP Grup Başkanvekili Engin Altay'dan faiz değerlendirmesi:
TBMM (AA) - CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, devletin borçlarının faiz yükünün bir yılda 1 trilyon liradan 3 trilyon liraya çıktığını belirtti.
Altay, yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankasına faiz düşürme talimatı vermesinden bu yana yaklaşık bir yıl geçtiğini hatırlatarak, "zaten kötü siyasi ve ekonomik yönetim yüzünden sorunlar yaşayan Türkiye ekonomisinin hızla krize sürüklendiğini" öne sürdü.
Faiz indirimi söylemlerinin, sadece Merkez Bankasının bankalara verdiği paranın yüzde 19 olan yıllık faizinin yüzde 14'e indirilmesiyle sınırlı kaldığını savunan Altay, devletin, vatandaşların, şirketlerin içeriye ve dışarıya ödediği diğer faizlerin ise arttığını aktardı.
Altay, Merkez Bankasını faiz indirmeye zorlayan Erdoğan'ın kamu alacaklarına ilişkin gecikme zammını ise aylık yüzde 1,6'dan yüzde 2,5'e, yani yıllık yüzde 19,2'den yüzde 30'a çıkardığını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz indirimi talimatı vermesinden önce Hazinenin 6 yıl vadeli tahville ortalama yüzde 19,13 faiz oranıyla borçlandığını, aynı vadedeki borçlanmanın bu yıl temmuz ayındaki yıllık faizinin ise yüzde 25,9 olduğunu anlatan Altay, şöyle devam etti:
"Bankalar geçen yıl Merkez Bankasından yüzde 19'la aldığı parayı Hazineye yüzde 19,13 faiz oranıyla borç veriyorlardı. Bu yıl yüzde 14'le aldıkları parayı devlete yüzde 25,9'la satıyorlar. Vatandaşlar geçen yıl bankalardan ihtiyaç kredisini yüzde 22 faizle alıyordu, bu yıl yüzde 33 faizle alıyor. Şirketler ticari krediyi geçen yıl temmuzda yüzde 20'yle kullanıyorlardı, bu yıl bankalara yüzde 30 faiz ödüyorlar. Sadece içerideki faiz oranları artmadı, dışarıdan borçlanmalarınki de bir kattan fazla arttı. Geçen yıl Türkiye yurt dışından 5 yıl vadeli dolar borçlanmasını yıllık yüzde 5 faizle yapıyordu, bu yıl aynı vadedeki dış borçlanma için yüzde 12'ye yakın dolar faizi ödüyoruz. Erdoğan'ın bir sürü süslü isim koyduğu kerameti kendinden menkul ekonomi programlarının tamamı yüksek faizle halka ve devlete zarar verdi."
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faize karşı uyguladığı sözde politikaların, döviz kurunu ve enflasyonu üç haneli oranlarda artırdığını iddia eden Altay, devletin, vatandaşların ve şirketlerin faiz yükünün artmasından zarar gördüğünü, kazananın ise bankalar ve Türkiye'ye borç veren uluslararası sermaye olduğunu öne sürdü.
Engin Altay, 2021'in ilk 5 ayında vatandaşların bankalara tüketici kredisi için ödediği faizin 44 milyar liradan bu yıl aynı dönemde 64 milyar liraya yükseldiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Geçen yıl ilk 5 ayda şirketler kullandıkları krediler için bankalara 117 milyar lira faiz ödemişti, bu yıl aynı dönemde 201 milyar lira ödediler. 2021 yılında bütçeden devlet 180 milyar lira faiz ödemişti, bu yılın bütçesinde faiz için 330 milyar lira ayrıldı. Kur korumalı mevduat için devletin bütçeden şimdiye kadar ödediği 37 milyar lirayı ve bundan sonra ödeyeceklerini de dikkate alırsak, bu yıl 400 milyar liradan fazla bütçeden faiz ödenecek.
Devletin borçlarının faiz yükü bir yılda 1 trilyon TL'den 3 trilyon TL'ye çıktı. 2021 yılı Haziran ayında devletin iç borçlarının toplam faiz yükü 668 milyar liraydı, bu yıl haziranda bu rakam 2 trilyon 175 milyar liraya ulaştı. Bir yıl önce devletin dış borçlarının toplam faiz yükü 380 milyar liraydı, bu yıl 780 milyar lirayı buldu. Bankalar geçen yıl ilk 5 ayda devletten ve vatandaşlardan, şirketlerden 221 milyar lira faiz geliri elde etmişti, bu yıl bu rakam 421 milyar lirayı buldu. Toplam faiz geliri yüzde 90 artan bankaların faiz ödemelerindeki artış yüzde 40'ta kaldı. Türkiye, uluslararası piyasalardan geçen yıl yüzde 5'le borçlanıyordu, artık yüzde 11-12 yıllık faiz oranıyla borçlanıyor. Gelecek yıllar borç aldığı yabancı bankalara, finans kuruluşlarına, Londra'daki bir avuç bankere çok daha yüksek miktarlarda dış borç faizi servis edecek. Devletin aldığı gecikme ve tecil faizleri arttığı için, vatandaşlar devlete daha fazla faiz ödeyecek."
