Çille Gecesi (Iğdır'da Çille kutlaması)

Yılın en uzun gecesi, halk arasında Şeb-i Yelda, Çille Gecesi (Çile), Çille bayramı gibi adlar konulmuş ve en uzun (21 Aralık) gece de çeşitli kültürel ve dinsel motiflerde eklenerek kutlanmaktadır.

Azerbaycan Türkleri tarafından ağırlıklı olarak kutlanan Çille gecesine genç kızların, genç erkeklerin niyyet tutma ve kabul olacak mı? heyecanı damga vurmakta. Karpuzun başı dörde bölünür niyet tutanlar havaya atarlar yere düştüğünde iki beyaz taraflar iki yeşil taraflar gelmiş ise gençlerin niyeti olmuş kabul ediliyor ve istediğiyle evleneceği, yada içindeki dileği her neyse olacağına işaret sayılır.

Gecede Kuran-ı Kerim yada bereket duası okunur, gelecek günlerin bolluk, bereket getirmesi dilenir.

Kış ayına has olmayan, kışın bulunması zor olan (ulaşım olmadığı dönemlerde bu meyveleri bulmak çok zordu) meyvelerden oluşan sofra kurulur, başta samanlar içerisinde yazdan konulmuş karpuz, tavana iple bağlanarak saklanmış üzüm, armut, gibi meyvelerden oluşan sofra kurulur ve karpuzu kesme işi evin büyüğü, reisi olan babaya aittir. Geceye değişik eğlenceler de damgasını vurur, yemek o geceye has özel olur, kişmişli (kuru üzümlü) pilav, et, lepe (kırılmış nohut), sarıkök, sebzi otu katılarak hazırlanan ve pilav üzerine ilave edilen üz-göz, pilav başı, gibi adlar verilen pilav üzerine konulan pilan üstü, yanında yoğurla yapılan, içerisine çoban kirpiği (kirpit), evelik (efelek), lepe, bulunabildiğinde kabak çiçeği ve benzeri bazı otlardan karıştırılarak yapılan gatığaşı (yoğurt aşı) pişirilir ve pişen karışım yoğurtla karıştırılır ve soğuk içilir.

Çille gecesi bazı yerlerde kulak asma da yapılır. Niyyet tutanlar komşu evlerindeki konuşmaları dinler ve güzel konuşurlarsa niyetinin olacağına inanır. Bu nedenle evlerde herkes güzel sözler kullanmaları için ailesini uyarır.

Çille gecesi toplanan aileler ve özellikle gençler bildikleri mani, şiir ve türküleri söylerler. Herkes bu eğlencelere eşlik eder. gece boyunca kış ve soğuk olduğundan halk evlerde kutlamasını yapar, sesli olarak kimseyi rahatsız etmemeye özen gösterilir.

Çille geceniz şimdiden kutlu olsun..

Yeşil Iğdır gazete köşe yazarı Emir ŞIKTAŞ'a ait bu güzel makaleyi görmezden gelemedim sizlerle paylaşmak istedim ne kadar güzel anlatmış Şeb-i yelda'yı..

Bizler buna yerel halk olarak gün dönümü diyoruz 21 aralığı 22' ye bağlayan geceye yani yılın en uzun gecesi bu geceden sonra artık gündüzleri dakikalarla uzar geceler ise kısalır.. Rabbim gecemizi günümüzü ve ömrümüzü bereketli eylesin Aminn....

ÇİLLE GECESİ

Kış gelince soldu açmış güllerim

Çille deriz soğuk doldu içimiz

Her yıl bugün sofra dizer kutlarım

En uzun gecede güldü içimiz

Çillenin karpuzu paylanır adla

Mahnı, türkü kutlarız bir muratla

Gençler karpuz atar ğöğe niyetle

Nardugan bayramı oldu içimiz

Çilleyi duyunca deriz kış gelmiş

Kar, fırtına sıkıntılı iş gelmiş

Güz'ü yolcu eden çille hoş gelmiş