Bağımlılıkla mücadelede ailelere çok iş düşüyor

Ailelerin de emniyet kadar önlem alması gerektiğinin altını çizen Uzman Psikolojik Danışman Muhammed Arıkan, bu süreçte onlara çok iş düştüğünü ifade etti.

2010’lu yıllardan beri faaliyet gösteren Sosyal Rehabilitasyon Derneği (Rehader) ilk başta belli bölgelerde dezavantajlı gruplarla çalışmak için kuruldu ve sonrasında bağımlılık alanında çalışmalar yapmaya başladı. Bağımlı bireylerle birlikte ailelerine de çeşitli eğitimlerle aktif olarak destek veriyor.

Bağımlılık süreci oldukça çetrefilli

Dernekteki tedavi süreci hakkında bilgi veren Uzman Psikolojik Danışman Muhammed Arıkan, “Bağımlılık süreci oldukça çetrefilli bir süreç çünkü kullanılan maddeler güçlü bağımlılık etkileri oluşturduğu için ve bırakıldığında güçlü bir çekilme belirtileri oluşturduğu için bırakmak oldukça güç. Bağımlılık tedavileri ilk önce detoks süreci(biyolojik arındırma) var Alkol ve Madde Tedavi Merkezi (AMATEM)’lerinde yapılıyor. Yirmi sekiz günlük bir tedavi süreci var. Kişinin vücudu maddeden arındırılmaya çalışılıyor. İlaçlarla detoks çalışmalarıyla bu bir başlangıç. Ayaktan tedavi şekli de var, kişi hastaneye gider orada ona ilaç yazılır herhangi bir yatılı tedavi olmadan bu süreç evde de devam ettirebilir. Ama bu süreç gerekli çünkü kullanılan maddeler bırakıldığında şiddetli bir gribin on katı gibi çok güçlü bir yoksunluk belirtisi ortaya çıkartıyor. İlaç desteği almadan bırakmak çok zor olduğundan böyle bir detoks çalışması yapılıyor. Bu bağımlılık tedavilerinin yüzde on beşlik kısmını oluşturuyor. Sonrasında rehabilitasyon süreci başlıyor. Bu yola girmenin çeşitli sebepleri var kişi çocukluğunda ne gibi şeyler yaşadı, duygu kontrolü zayıf olabilir, kaygılı bir insan olabilir, üzüntü duyguları duygusal yoksunluğu çok fazla olabilir gibi pek çok psikolojik faktörler kişinin maddeye başlamasında rol oynuyor. Normal insanlar hayatın yüklerini maneviyatla, ilişkilerle, meslekle ve sağlıklı eğlence haz keyif kaynaklarıyla kaldırmaya çalışıyor. Bağımlı kişiler de hayatın yükünü maddeye dayanarak kaldırmaya çalışarak kaçınma mekanizması oluşturuyorlar. Bazı bağımlılarda ise travmatik olaylar etkili oluyor. Detoks tedavisinde kişi bir yoksunluk hissetmiyor. Madde yokken yaşanan kriz durumunu yaşamıyor fakat hayatla nasıl baş edebileceğini bilmiyor. Rehabilitasyon sürecinde bunları kuvvetlendirmeye çalışıyoruz. Bozuk ilişkiler veya aile ilişkileri ya da nasıl ilişki kurabileceğini bilmeyebilir çünkü uzun yıllar boyunca maddeyle ilişkili bir çevre geliştirdiği için normal insanlarla nasıl ilişki kuracağını bilmiyor. Bir diğer maddemiz maneviyatı güçlendirmek dünyanın her tarafında maneviyat bağımlılıkla senkronizasyon içinde yürütülür. Madde çok güçlü bir anlam kaynağı olduğu için o anlam kaynağını çekince kişi büyük bir boşluğun içine düşüyor. Bir diğer desteğimiz meslek desteği yıllarca madde kullanan biri kolay kolay çalışamıyor tam meslek edineceği dönemde maddeye başlayan da olabiliyor. Dördüncü aşamada haz kaynaklı eğlencelerle destekliyoruz. Madde olmadığında ortaya çıkan keder üzüntü nedeniyle kişinin kendine zarar vermeyeceği hobiler edinmesi eğlence ve haz kaynaklarına yönelmesi rehabilitasyon aşamasını sonuncu kısmını oluşturuyor. Madde bağımlılarında vakit boşluğu önemli bir problem. Önceden bu boşluğu maddeyle doldurmuşlar sonrasında soldurmakta güçlük çekiyorlar” dedi.

Madde güçlü bir tetikleyici

Bağımlılıktan kurtulan kişinin bir süre kontrol halinde tutulduğunu söyleyen Arıkan,“Buradan sonrasında ise bunları koruma aşaması takip süreci var. Kişi ne yapıyor? Maneviyatla ilişkisi nasıl? Psikolojik desteklere ihtiyacı ne derecede var? Çalışabiliyor mu? Hobiler geliştirebildi mi? Bunları korumaya çalışıyoruz. Bu kontrol süreci yaklaşık dört yıl sürüyor. İlişki kısmında arkadaş çevresinin tamamı değiştiriliyor. Normal bir hastalık gibi bağımlılık da ömür boyu süren bir hastalık. Madde çok güçlü bir tetikleyici en ufak hatırlatıcılar bile kişiyi tekrar maddeye döndürebilir. Madde bağımlılarının aileleriyle çalışıyoruz. Aile bu işin yüzde kırkını oluşturuyor. Çocuğun maddeye başlamasında hem sorumlulukları var hem de maddeyi bırakmasında önemli faktör. Dernek olarak ilk iki aşama ve aile bizim odak noktamız. Çocuğunun madde kullandığını öğrenen bir aile dört aşamadan geçiyor. Birincisi şok aşaması aile anlam veremiyor, benim çocuğum bağımlı olabilir mi? Sonrasında inkar sürecine giriyor, benim çocuğum yapmaz. Üçüncü aşama depresyon, büyük bir üzüntü oluyor. Son olarak da kabul aşaması var. Şoktan kabule ne kadar hızlı geçilirse tedavi o kadar erken başlıyor. Madde kullanma yaşı her geçen gün düşüyor.  Madde parasını bulmak çok zor erkekler bir şekilde bulabilirken kızlar fuhuş bataklığına düşüyor. Bağımlılığı hiyerarşik olarak sıralayacak olursak sigara, alkol, esrar, ekstazi ve hap kullananlar bir süre sonra eroin veya metamfetamin kullanmaya başlıyor. Kokain daha pahalı olduğu için daha az kullanılıyor” şeklinde konuştu.

Maddeyle ilgili bilgiye sahip değildik

Konu hakkında gazetemize özel konuşan bağımlı annesi, “Üç tane çocuğum var sadece birisi bağımlı yaklaşık dokuz aydır temiz. Zaten bu bağımlılıktan önce çocuğumuzda davranış bozuklukları vardı ama hiç maddeyle ilgili bir bilgiye sahip olmadığımız için hiç konduramadık. Sadece işte öfke problemi var diyerek psikiyatristlere psikologlara askerden önceki dönemde gidiyorduk. Madde ilişkisine girince zaten başladığını ben sonradan fark ettim. Bize ağrı kesici olduğunu söyledi. Ben de araştırdım baktım ki bu bağımlılarda kötüye kullanılan bir ilaç. Yani normalde tıbbi bir ilaç yeşil reçeteyle nöroloji doktorlarının çok yüksek ağrılarda hastaya verdikleri bir ilaç olduğunu öğrendik torbacılarda şu an tanesi kırk lira gibi bir fiyata satılan kötüye kullanılan bir ilaç. Biz sadece bununla sınırlı olduğunu biliyorduk sonrasında tabii ki bir yer açacağım dedi. Açtık işi de gayet güzeldi para kazanıyordu ama para hiç eline geçmiyordu bir yerlere gidiyordu. Kendisi de sağlıkçı olduğu için o sıralarda doktorlara reçeteye yazdırıp parasız alıp temin edebiliyordu. Sonra dedi fark edilince biraz daha fazla denetim olduğu için onu ele geçirememeye başladı. Daha sonraki dönemde eroine başladı. Biz bir şeyler seziyorduk ama konduramıyorduk ama en çok korktuğum şey bundan sonra ne yapacak? Artık bunu bırakmaz diyordum. Eroini sadece televizyonlarda gördüğüm kadarıyla biliyordum daha sonra araştırmaya başladım tabii sıkıntı biraz daha arttı. Arkadaşlarının hepsi teker teker gitti. Sonraki süreçte bizden yardım istedi. İş yerini kaybetmeye başladığını görünce ben artık iş yerini kapatmasını istedim çünkü her geçen gün içeriye giriyordu. Kazanıyordu fakat maddeye gidiyordu. Bağımlılarda dip görmek çok önemli parasız, pulsuz kalınca çaresiz kaldı. Hep bu tür şeyler manipüle ediyordu bizi bu tür şeyler sürekli bizi suçluyordu” dedi.

Ailenin de güçlü olması lazım

Ailelerin bu süreçte güçlü olmalarını vurgulayan bağımlı annesi, “Bu derneği buldum bağımlılıkla ilgili bilgiler edindik. Bakış açılarımızı değiştirmeye başladık. Baktım ki sadece benim oğlum değil, bütün bağımlılarının yaptığı şey aynıydı anneyi, babayı, aileyi suçlamak. Zaten buna bir nevi aile hastalığı da diyoruz. Tedavi sürecine aileyle girmek daha iyi sonuç veriyor. Bütün aile bireylerinin bu konuyla ilgili bilgisi olması lazım. Haftada bir online eğitimlerimiz var kendimizi iyileştirmek, kendi sağlıklı yetişkin tarafımızı güçlendirmek için yaptığımız şeyler. Kendinizi iyileştirmediğiniz sürece maalesef bağımlılığıyla mücadele etmek, onun karşısında dik durmak çok zor çünkü hedef gösteriliyorsunuz. Bu hastalığın bunu içtiğinde ya da hastalığıyla ilgili bir şey onu tetiklediğinde tekrar maddeye başvuracağını öğrenince ben bunu hiç kabullenemedim. Zannediyorum ki tedavi olduktan sonra bağımlı iyileşecek, düzelecek eski halini alacak. Maalesef ki yine gördüğüm öğrendiğim şeylerden sonra bağımlılığın durdurulabilen fakat ömür boyu sürebilecek bir hastalık olduğunu fark ettim ve inanılmaz hayal kırıklığı yaşadım. Kabullenmem gerekiyordu hala mücadele ediyoruz. Şu an dokuz aydır ayık ağzına almadı. Ablasının yanında KPSS'ye hazırlandı seksen dört puan aldı” ifadelerini kullandı.