Bu hafta sizlere Konya’mızın Seydişehir ilçesinde medfun olan ve ilahi bir emirle Seydişehir’i inşa eden Seyyid Harun Veli’den bahsetmek isterim.
M.S. 767-1217 yılları arasında bir Türkmen kabilesinin elinde bulunduğu bilinen Seydişehir’in Selçuklular zamanındaki durumu bilgiler açısından net değildir. Anadolu Selçuklu Beylikleri devrinde Eşrefoğulları Beyliği elinde kalan Seydişehir bu isimle ilk defa bu beylik zamanında kurulmuştur. Horasan emiri olan ve annesi tarafından soyu Veysel Karani ve Efendimize uzanan bir velî ve seyyid olan Seyyid Harun Veli Hazretleri, 1301 yılında ilahi bir emirle, kardeşi Seyyid Bedreddin ve ahalisi ile birlikte yola çıkmıştır. Bugün Hatunsaray denilen yerde kardeşi hastalanarak vefat etmiştir. Hatunsaray’a defnettiği kardeşine bir türbe yaptırarak istikamet üzere devam eden Seyyid Harun Veli, şimdiki Seydişehir’in olduğu yere gelince yolculuğu boyunca kendisine rehberlik eden bulut Küpe Dağı’nın ardında kaybolmuştur. Kendisine işaret edilen yerin orası olduğunu anlayan zat, ilk olarak oraya bir cami yaptırır.
O dönemdeki ismi "Trogitis" olan Seydişehir’in imarında ise Eşrefoğlu Mehmed Bey kendisine malzeme yardımında bulunmuştur. Bu yardımlaşma neticesinde aralarında dostluğun temelleri atılmıştır. Bu dostluğa ithafen o zamanki adı “Süleymanşehir” olan Beyşehir’e ilk defa Seyyid Harun Veli’ “Beyşehir”, Eşrefoğlu Mehmed Bey de Seyyid Harun’un kurduğu yeni şehre “Seyyid Şehri” Osmanlılar zamanında Medine-i Sani (ilahi emirle kurulan ikinci şehir) (sonradan Seydişehir) adını vermiştir.
Peki Seyyid Harun Veli kimdir?
Hayatı hakkında bilgilerin temeli, kardeşi Seyyid Bedreddin’in dokuzuncu kuşaktan torunu Abdülkerîm b. Şeyh Mûsâ’nın 962 (1555) yılında kaleme aldığı Makālât-ı Seyyid Hârûn adlı esere dayanmaktadır. Eser kendisinin baba tarafından İmam Mûsâ el-Kâzım’ın, anne tarafından Veysel Karanî’nin soyundan geldiği ifade etmektedir. Yukarıda bahsedilen şekilde Seydişehir’e gelen Harun Veli’nin, pek çok keramet gösterdiği ve bazı ilâhî işaretlerle kendisine şehrin planının verildiği aktarılmaktadır.
Harun Veli; yaşamı boyunca etrafındakileri Hakk yola iletmiş, fakirleri gözetmiş, duasıyla şifa vermiştir. Maya ismi verilen köyü kurduğunda buranın halkına sütten nasıl yoğurt ve peynir yapıldığını öğrettiğine dair eserde verilen bilgide oldukça dikkat çekicidir. Kafirlere karşı olan dik duruşuyla aynı zamanda gazi bir derviş olarak bilinmektedir.
Seydişehir’in fizikî yapısının Seyyid Hârun Külliyesi’nin etrafında gelişmiş olması ve Anadolu Selçukluları döneminde bu bölgede bir şehrin mevcut olmaması şehrin onun tarafından kurulduğunun bir göstergesidir. Seyyid Hârun’un şehrin kuruluşundan sonra inzivaya çekildiği, namazlarını cemaatle tekkesinde eda ettiği, hiç kimseyle konuşmayıp tefekkür içerisinde ömrünün kalan kısmını burada geçirdiği belirtilmektedir. Türbe kitâbesinden anlaşıldığına göre Seyyid Hârun 23 Rebîülevvel 720 (3 Mayıs 1320) tarihinde vefat etmiştir. Türbesi muhtemelen aynı yıl içerisinde vasiyeti üzerine tekkesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir.
Şehrimizde bulunan büyüklerimizin kıymetlerinin bilip himmetlerine lâyık olabilmek duası ve ruhaniyetlerine birer Fatiha hediye etmek temennisiyle.
Sevgi ve saygı ile…
