Bu hafta sizlere Konya’mızın manevi mimarlarından olan ve ömrünü ilim yolunda vakfetmiş âlim Hacı Veyiszade Mustafa Efendi’den bahsetmek isterim.
Hacı Veyiszade Mustafa Efendi (1303 Rumî) 1887 Miladi yılında Konya’da Sedirler Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir. (Nüfus kayıtlarında doğumu 1305 olarak geçmektedir). Babası şehrin tanınmış din âlimlerinden Zâr Efendi Medresesi müderrisi Hacı Veyis Efendi, annesi ise Fatma Hanım’dır. Babası 1935, annesi Fatma Hanım ise 1931 yılında vefat etmiştir. Hacı İbrahim Efendi adında bir erkek, Fatma, Hatice ve Rahime adında üç kız kardeşi vardır. Mustafa Efendi’nin eşi, Meryem Hanım olup, kendinden bir yıl kadar önce, 1959 yılında vefat etmiştir. Mehmet ve Veyis adında iki oğlu, Hâlime, Sakine, Fatma ve Sâre adında dört kız çocuğu olmuştur. Oğullarının her ikisi de hafızdır. Oğlu Mehmet Efendi, kendisinin vefatından sonra Aziziye Camii imam ve hatipliğine getirilmiştir.
Mustafa Efendi, lk öğrenimini ve hıfzını babasının yanında yaptıktan sonra Bekir Sâmi Paşa Medresesi’ne girmiştir. Burada, başta Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi olmak üzere çeşitli hocalardan ders almış, şeyhin oğullarından Zeynelâbidin Efendi ve Ahmed Ziyâ Efendi’den icâzet almıştır (1904).
Hacı Veyiszâde, medreselerin bina, yönetim ve programlarının günün şartlarına uygun hale getirilmesi amacıyla İstanbul’da alınıp uygulanan bazı tedbirlerin taşraya da yansıması sonucunda Konya’da 1909 yılında kurulan Islâh-ı Medâris-i İslâmiyye Cemiyeti tarafından Bekir Sâmi Paşa Medresesi binasında birtakım yeni ilâve ve düzenlemeler yapılarak açılan (1910) ve kısaca “Islah” olarak bilinen yeni medresede, I. Dünya Savaşı sırasında Arapça ve dinî ilimler okutmuştur. Vazifesine bu ilim merkezi kapanana kadar devam etmiştir.
Kurucu soyadını alan Hacıveyiszâde Mustafa Efendi 1940’lı yıllarda Pîrî Mehmed Paşa Camii’nde, 1950’den itibaren de Aziziye Camii’nde imam-hatiplik yapmış, ayrıca çeşitli cami ve hapishanelerde vâiz olarak hizmet vermiştir. Daha sonra Konya İmam-Hatip Okulu’nda Arapça, tefsir, hadis, fıkıh derslerini okutmuştur. Hizmetini sadece Konya için sınırlı tutmamış, Adana İmam-Hatip Okulu’nun açılışında da büyük teşvik ve destekleri olmuştur.
Hocalığı sırasında öğrencilerine maddî ve mânevî yardımda bulunan Hacı Veyiszâde ayrıca okul, kurs binası, öğrenci yurdu, hastahane, aş ocağı, yol yapımı gibi pek çok alanda hizmet veren derneklere, vakıflara faal üye olarak katılmıştır. Öte yandan İmam-Hatip Okulu’na giremeyen pek çok gence Arap dili ve edebiyatı, tefsir, hadis, İslâm hukuku ve akaid dersleri okutmuştur. Sahâbeye dair geniş bir nesep bilgisine sahip olan ve Ehl-i beyt’i çok seven Hacıveyiszâde, vaazlarında cemaate devamlı olarak Hz. Peygamber’in izinden gitmeyi tavsiye eder, her konuşmasında mutlaka Asr-ı saâdet’i anlatmıştır.
Bir kitap yazmasını kendisinden rica eden, gazeteci yazara şu cevabı vermiştir:
“ – Bir kalpten bin kitap çıkar, fakat bin kitaptan bir kalp çıkmaz!”
Rahmetli Ali Ulvi Bey’in anlattığına göre, İmam-Hatıp Okulu’nda meydana gelen bir olaydan sonra:
“- Bir talebenin yetişmesi uğruna, bin münafığın kahrına katlanırım.” diyerek, ilme ve öğrenci yetiştirmedeki hassasiyetini bir kez daha ortaya koymuştur. Konyalılar kendisini güleryüzü, hoş sohbeti, birleştirici ve affedici olarak tanımlamış. Elinden ve dilinden zarar görenin olmadığına kendisini tanıyanlar yakinen şahit olmuştur.
Hacı Veyiszade Mustafa Efendi, 5 Şubat 1960’ta vefat etmiş ve Üçler Kabristanı’na defnedilmiştir. Adına yaptırılan ve Ekim 1995’te ibadete açılan Hacı Veyiszâde Camii ile şehirdeki birkaç kütüphane onun hâtırasını binaen hizmet vermektedir. Ne mutlu ki kendisi bizim şehrimizde pek çok güzelliğe kılavuz olmuştur. Rabbim razı olsun.
İlimizde bulunan büyüklerimizin kıymetlerini bilip himmetlerine lâyık olabilmek duası ve ruhaniyetlerine birer Fatiha hediye etmek temennisiyle.
Sevgi ve saygı ile…
