Ayşe Özel
Muhammed Bahâeddin Efendi Kimdir?
Bu hafta sizlere ilimizin üç büyük mezarlıklarından biri olan Hacı Fettah Mezarlığı’nda medfun olan Hacıveyiszade Mustafa Kurucu Hoca’mızın hem hocası hem de mürşidi olan Şeyh Muhammed Bahaeddin Efendi’den bahsetmek isterim. Çocukluğumdan bu yana ne zaman Şükrü dedemin kabrini ziyaret etsek devamında babamla Şeyh Bahâeddin Efendi’nin mezarı başında da dua edip öyle ayrıldığımızı anımsıyorum. Nihayet ki kendini ve kıymetini yazabilmenin vakti geldi ne mutlu.
1831 yılında Bozkır’a bağlı Karacahisar Köyü’nde doğan zatın, babası Şeyh Muhammet Kutsi (Memiş) Efendi’dir ve soyunun Efendimiz’e dayandığı bilinmektedir. Annesi Bozkır Şeyhinin kızı Emine (Emiş) Hanım’dır. Bahaeddin Efendi ve nesline Şeyh soyundan geldiklerinden dolayı Şeyhzade denilmiştir.
Eğitiminin ilk basamağını babasının yanında tamamlayan Bahaeddin Efendi, Hocaköy’de bulunan medresede pek çok öğrenci okutmuştur. 1845’te Konya Valisi Ebu Bekir Sami Paşa tarafından yaptırılan medresenin müderrisi Himmet Efendi’nin vefatından sonra ise yerine Muhammed Bahaeddin Efendi getirilmiş, vefat edinceye kadar bu medresede görev yapmıştır. Paşa Dairesi de denilen medresede yetiştirdiği öğrenciler arasında Hacı Veyiszade Mustafa Efendi de vardır. Bahaeddin Efendi, Kapı Camii yakınında bulunan Yılanlı Medresesi’nde de bir müddet müderrislik yapmıştır. Konya uleması arasında da büyük bir saygınlığı olan Bahaeddin Efendi, aynı zamanda Kütüb-i Sitte hafızıydı.
İplikçi Camii imamlığı ve Nakşî-Halidî tarikatının şeyhliğini yapan Bahaeddin Efendi, Konya’da kısa zamanda çok sevilmiş, o dönemin padişahı Sultan II. Abdülhamit’in de özel ilgisine mazhar olmuştur. Abdülhamit Han’ın annesi, babası Memiş Efendi’nin türbesine katkıda bulunmuş, camii avlusuna şadırvan yaptırmıştır. Abdülhamit Han’ın da bu bağlantıyı kesmeyerek Bahâeddin Efendi’den mektup yoluyla ders aldığı rivayet edilmiştir.
Muhammed Bahaeddin Efendi’nin hanımı, Ödemişli Hasan Kutsi Efendi’nin kızı Ayşe Hanım’dır. Bu evlilikten Zeynelabidin( kabri Medinede’dir), Rıfat Efendi( idam edilmiştir, kabri Hacı Fettah Mezarlığı’ndadır) ve Ahmed Ziya ( kabri Hz. Hatice annemizin ayak ucundadır) isminde üç oğlu olmuştur. Kaynakların bazılarında Nuri isminde bir oğlunun daha olduğu geçmektedir. Kendisi evlatlarının eğitimlerine çok dikkat etmiş, medrese eğitimi ile birlikte modern eğitim almaları hususunda da hassas davranmıştır. Müspet ilim ile akli ilmin bir arada okutulması fikrini daima dile getirmiştir. Bu nedenle ara ara talebelerini Alaaddin Tepesi’ne götürerek onlara astronomi dersleri vermiştir. Islah- ı Medaris’in temelleri bu devirde atılmıştır.
1906 yılında Konya’da ebedi aleme göçen Muhammed Bahâeddin Efendi, Hacı Fettah Mezarlığı’na defnedilmiştir. Türbesi etrafı açık, dört sütun üzerine oturan bir kubbeden ibarettir. Yanında eşi ve oğlu medfundur.
Şehrimizde bulunan büyüklerimizin kıymetlerinin bilip himmetlerine lâyık olabilmek duası ve ruhaniyetlerine birer Fatiha hediye etmek temennisiyle.
Sevgi ve saygı ile…