Mehmet Said Hemdem Çelebi Kimdir?

Bu hafta sizlere Mevlana Türbesi içinde medfun olan Hemdem Çelebi Efendi’den bahsetmek isterim.

Asıl adı Mehmed Sa'îd Hemdem Çelebi Efendi'dir ve Konya'da 1222/1807 yılında doğmuştur. Türkçe ve Farsça yazdığı şiirlerinde Hemdem mahlasını kullandığı için Hemdem Çelebi olarak anılmıştır. 1230/1814 senesinde vefat eden Mevlânâ soyundan El-hâc Mehmed Emîn Çelebi Efendi'nin oğludur.

Babasının vasiyetiyle ve Sultan II. Mahmut’un da onayı ile çocuk yaşta çelebilik makamına gelmiştir. On iki yaşına kadar Sertarik Hasan Emir Dede’nin terbiyesiyle yetişmiş, yaşının oldukça üstünde olgunluk göstermiştir. Şeyhinin vefatı üzerine ise Süleyman Türabi’ye bağlanmıştır.

1828-1829 yılları arasında Osmanlı-Rus arasındaki harbi için küçük bir çelebi grubunu İstanbul’ a göndermiştir. Şehzadeliğinden itibaren Mevleviliğe derin bağlılığı olan Sultan Abdülmecid zamanında Hemdem Çelebi’nin itibarı oldukça artmıştır. Yine bu dönemde devlet tarafından Mevleviler korunup gözetilmiştir. Hemdem Çelebi tarikat disiplinini ayakta tutmak için de oldukça gayret göstermiştir. Dergâh kütüphanesini kurması ardından hayırla anılacağı hizmetlerinin başında gelmektedir. Çünkü kütüphane öncesinde dergaha vakfedilmiş eserlerin bir bölümü çelebi dairesinde ya da dervişlerin ellerinde bulunuyordu. Hemdem Çelebi bu eserlerin dağılıp kaybolmasını engellemek amacıyla önce eserleri toplamış, mühürleyerek kayda geçirmiş, 1854 yılında ise kendi vakfetmiş olduğu kitaplarla birlikte kütüphaneye yerleştirmiştir.

Birçok kıymetli eser ardında bıraktığı dünyadan 25 Recep 1275(28.02.1859) tarihinde Hakk’a yürümüştür. Manevi mertebesinin bereketinden dolayı evlatları Mahmud Sadreddin, İbrahim Fahreddin, Mustafa Safvet ve Abdülvahid Çelebiler de Hz. Pir’in gölgesinde medfundurlar.

Şehrimizde bulunan büyüklerimizin kıymetlerinin bilip himmetlerine lâyık olabilmek duası ve ruhaniyetlerine birer Fatiha hediye etmek temennisiyle.

Sevgi ve saygı ile…

Önceki ve Sonraki Yazılar
Ayşe Özel Arşivi