Konya’nın 10 Meşhur Yöresel Yemeği ve Tatlıları
Konya’nın zengin yemek kültürü Klasik Türk Mutfağına kadar dayanıyor. Konya çeşitli yemek yelpazesiyle adından söz ettiriyor. Peki, Konya'nın en meşhur yemekleri hangileridir? İşte, Konya mutfağının en sevilen 10 meşhur yöresel yemeği ve tatlıları…
BATIRIK
Bulgurlu bir tür soğuk salata. Yapılışı yörelere göre küçük farklılıklar gösteren batırık, hanımların ikindi çayı yanında vazgeçemedikleri, yaz aylarında kimi zaman sulandırılarak soğuk da yenebilen, besin değeri oldukça yüksek bir tür salatadır.
Malzemeler (dört kişilik):
-3 su bardağı ince bulgur,
-3 orta boy domates,
-2 baş büyük kuru soğan,
-1 su bardağı tahin (tahinli yerine melengiçli, susamlı, fıstıklı şekilleri de yapılabilir.),
-3 dört yemek kaşığı salça,
-1 yemek kaşığı ufalanmış reyhan, iki adet yeşil soğan, bir demet maydanoz, yarım su bardağı limon suyu, iki yemek kaşığı nar ekşisi, tuz, pul biber, kimyon, yanına servis etmek için marul, salatalık, domates, turşu.
Yapılışı:
İnce bulgura ilave edilen rendelenmiş domates, salça ve ince kıyılmış soğan bulgurlar diriliğini kaybedinceye kadar yoğrulur. Tuz, baharat ve reyhan konulduktan sonra, tahin tavada kısık ateşte kavrulur. Tahinin rengi değişip kokusu açığa çıkınca sıcak olarak malzemeye ilave edilir. Bir miktar yoğrulduktan sonra son olarak ince kıyılmış yeşil soğan, maydanoz, limon suyu ve nar ekşisi de eklenerek karışım harmanlanır. Avuç içinde, parmaklar arasında sıkılarak köfte şekli verilir. Marul, domates, salatalık ve turşu ile servis edilir. Batırık, isteğe bağlı olarak buzlu suyla sulandırılarak soğuk servis de yapılabilir.
GÜNEYİK SALATASI
Papatyagiller (Asteraceae) familyasından, sebze olarak yararlanılan bir yıllık bitki türü olan ve radika olarak da adlandırılan hindibanın (Cichorium endivia), Konya’daki yaygın adı “güneyik”tir. Bahar mevsiminde bahçe ve kırlarda yabani olarak boy gösteren güneyik, toplanıp temizlendikten sonra, Konya sofralarında sade ya da salata olarak sıklıkla tüketilir.
Malzemeleri:
-1 kg güneyik (hindiba),
-1 limon ya da koruk ekşisi,
-Yarım su bardağı zeytinyağı,
-Dört yumurta (haşlanmış),
-1 çay kaşığı tuz.
Yapılışı:
Güneyikler ayıklanıp, yıkanarak tabağa alınır. Tuz, zeytinyağı, limon suyu ya da koruk ekşisi ilave edildikten sonra üzerine dilimlenmiş, haşlanmış yumurtalar döşenir.
GÖMMELİ BULGUR PİLAVI
Malzemeleri:
-Yarım kg kuşbaşı kuzu eti,
-4 yemek kaşığı sadeyağ (tereyağı),
-4 baş kuru soğan,
-1 yemek kaşığı domates salçası,
-1 tatlı kaşığı kırmızıbiber,
-1 tatlı kaşığı tuz,
-1 tatlı kaşığı nane,
-3 su bardağı bulgur,
-4-5 dal ince kıyılmış maydanoz.
Yapılışı:
İnce kıyılmış iki baş kuru soğan iki yemek kaşığı sadeyağda pembeleştirilir. Bulgur ilave edilerek kavrulur. Bir yemek kaşığı domates salçası konur. Diğer tarafta tencereye kuşbaşı et konup suyu çekilinceye kadar karıştırılarak pişirilir. İki yemek kaşığı sadeyağ konup kavrulur. Et kavrulunca ince doğranmış soğan, tuz, nane konur (Et soğanla kavrulmaz). Derin kenarlı bir kabın ortasına et toplanır, kavrulmuş olan bulgurla her tarafı kapatılır, yani etler bulgurun içine gömülür. Hafif ateşte sıcak su dökülerek pişirilir. Pişince üstüne ince kıyılmış maydanoz serpilerek servis yapılır.
EKŞİLİ KABAK
Malzemeleri:
-2 adet orta büyüklükte asma (et) kabağı,
- Kaburga ve ön kol kısmından 750 g kemikli koyun eti,
-1 kg domates,
-5 baş kuru soğan,
-10 diş sarımsak,
-1 bardak nohut,
-2 limonun suyu veya yarım bardak koruk ekşisi,
-1 tatlı kaşığı tuz,
-2-3 dal kadife yaprağı,
-2-3 dal reyhan,
-Yarım demet taze nane.
Yapılışı:
Asma kabağının kabukları soyulur. İçlerinin çekirdekleri alınır. Kabaklar kavun dilimi gibi dilimlenir. Dilimler birer parmak aralıklarla verev verev doğranır. Kabak pişirilirken malzeme iki kat hâlinde döşenir. Tencerenin altına geceden ıslatılmış nohut, üzerine et, soğan, iki-üç diş sarımsak ve üste kabağın yarısı döşenir. Kabağın üzerine domates, reyhan, kadife ve nanenin yarısı, iki-üç diş sarımsak konur. İkinci kata kalan kabak döşenir; üstüne domates, reyhan, kadife, nane, iki-üç diş sarımsak konup tuz ve limon suyu (koruk ekşisi) dökülür. Kabağa su dökülmez, kendi suyu yeterli gelir. Hafif ateşte iki saat pişirilir. Tencere servis tabağına ters çevrilerek servis yapılır.
EBEGÜMECİ, SİRKEN, PAZI KAVURMASI
Konya kadınının yoktan var ettiği mahallî yemeklerden biridir.
Malzemeleri:
-Yarım kilo ebegümeci,
-Yarım kilo sirken,
-Yarım kilo pazı (labada),
-3 baş soğan,
-3 yemek kaşığı sadeyağ (tereyağ),
-1 tatlı kaşığı tuz,
-1 tatlı kaşığı karabiber,
-Yarım su bardağı et suyu.
Yapılışı:
Ebegümeci, sirken, pazı (labada) yıkanır. İnce ince kıyılır. Tencerede sadeyağ ile kuşbaşı doğranmış soğan kavrulur. Kıyılmış sebzeler, tuz, karabiber ilave edilip karıştırılır. Et suyu ilave edilir. Suyu çekilince ateşten indirilen yemek sarımsaklı yoğurt ile servis yapılır.
ETLİ YILDIZ KÖKÜ (YERELMASI)
Yerelması (Helianthus tuberosus), papatyagiller ailesinden, ayçiçeğigiller (Helianthus) cinsinden, yenilebilir köksapları yumru durumunda olan bir bitkidir. Köksaplarının yemeği ve salatası yapılabildiği gibi meyve olarak da tüketilebilir. Turpa benzer bir dokusu ve tatlımsı bir tadı vardır. Yerelmasını ve patatesi diğer sebzelerden ayıran en büyük özelliği tohum ile üreme yerine vejetatif üreme yapmasıdır. Yani yerelması ile geri dönüşüm kullanılarak elde edilmesidir. Mesela: bir yerelması parçası toprağın altına konulduğunda bu önce kendiliğinden yerelması bitkisi olur sonra, yerelması toprağın altında çoğalır. Konya’da yerelmasına “yıldız kökü” de denir.
Malzemeleri:
-1 kg yıldız kökü (yer elması),
-Yarım kg orta yağlı kuşbaşı kuzu eti,
-2 baş kuru soğan,
-2 yemek kaşığı sadeyağ (tereyağı),
-1 tatlı kaşığı tuz,
-1 yemek kaşığı domates salçası.
Yapılışı:
Yıldız kökü ayıklanır, ceviz büyüklüğünde doğranır. Kararmaması için limonlu tuzlu suya konur. Et, suyunu çekinceye kadar kavrulur. İçine kuşbaşı doğranmış soğan ve sadeyağ ilave edilir. Soğanlar pembeleşince salça ilave edilip iki bardak sıcak su konur. Etler pişince tencereye konan yıldız köklerinin üzerine pişmiş olan etler konur. Hafif ateşte on-on beş dakika pişirilir.
MENEKŞELİ PİLAV
Malzemeleri:
-2 su bardağı bulgur,
-1 su bardağı yeşil mercimek,
-3 yemek kaşığı sadeyağ (tereyağı),
-1 tatlı kaşığı tuz,
Üzeri için;
-Bir tutam taze kır menekşesi.
Yapılışı:
Mercimek ayıklanır, yıkanır, su ile taneleri dağılmayacak şekilde haşlanır. Haşlanan mercimeğe bulgur ve tuz ilave edilir, üzerini örtecek kadar su konularak pişirilmeye bırakılır. Piştikten sonra kızdırılan sadeyağ (tereyağı) üzerine gezdirilip servis tabağına alınır. Servis tabağının kenarı taze kır menekşeleri ile süslenerek servis yapılır.
EKMEK KADAYIFI
Malzemeleri:
-1 adet ekmek kadayıfı (İstanbul mamulü tercih edilir),
-5 kg toz şeker,
-Yarım limon suyu,
-250 gr kaymak.
Yapılışı:
Ekmek kadayıfı yüksek kenarlı yuvarlak bir tepsiye konur. Üstünü örtecek kadar sıcak su dökülüp yumuşaması beklenir. Yumuşayan kadayıfın tepside kalan fazla suyu döküldükten sonra yumuşak bir bezle üzerine hafif bastırılarak kalan su fazlalığı da alınır. Diğer tarafta bir su bardağı toz şeker tencereye konup karamel hâline getirilir; üzerine toz şekeri, limon suyu ve üstünü kapatacak kadar su konup şurup yapılır. Şurup koyulaşınca kadayıfın üzerine dökülüp, tepsi hafif ateş üzerine konur. Tepsi ara sıra çevrilir, kaşıkla tepsinin kenarına biriken şurup kadayıfın üzerine dökülür. Şurup koyulaşıncaya kadar bu işlem sürdürülür. Şurup koyulaşınca tepsi ateşten alınır soğumaya bırakılır. Dilim dilim kesilip servis tabağına alınır, üzerine kaymak konup servis yapılır.
PEKMEZLİ BULAMAÇ
Malzemeleri:
-1 su bardağı pekmez,
-Yarım su bardağı un,
-2 su bardağı su.
Yapılışı:
Konya mutfağının pratik tatlılarından olan pekmezli bulamaç için su, pekmez ve un bir tencereye konulup, hafif ateşte karıştırılarak 20 dakika pişirilir. Ardından bir kâseye alınarak servis yapılır.
KAYISI YAHNİSİ
Konya’da et ile şekerin birbirine yakıştığı tatlılardandır.
Malzemeleri:
-Yarım kg kemikli kuzu eti,
-Yarım kg kuru kayısı,
-200 gr sadeyağ (tereyağı),
-2 su bardağı toz şeker.
Yapılışı:
Kemikli et bol su ile haşlanır. Haşlanan etin suyu süzdürülür. Tereyağı kızartılarak etin üzerine gezdirilir. Önceden temizlenip yıkanan kuru kayısılar etin üstüne döşendikten sonra üzerine toz şekeri dökülür. Yarım su bardağı su ilave edilip hafif ateşte kayısılar yumuşayıncaya kadar pişirilir. Tatlı sıcak olarak servis yapılır.