Türkiye’de yapı denetimin kalitesi artıyor

1999 yılında Marmara’ da ve Düzce’ de meydana gelen deprem sonrasında, mevcut yapı denetiminin yetersiz kaldığını ortaya çıkardı. 2001 yılında kabul edilerek 19 pilot ilde uygulanmaya başlayan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun halen yürürlükte devam ediyor. Konya Yapı Denetimi Şube Müdürü Orhan Arslan, “Kanun ve Yönetmelik çerçevesinde yapı denetimi, kurucu ortakları mimar ve mühendis olma zorunluluğu olan ve Bakanlıktan izin belgesi alan Yapı Denetim Kuruluşları tarafından yürütülmektedir” dedi. Yapı Denetim sürecinin işleyişi hakkında açıklamalarda bulunan Konya Yapı Denetimi Şube Müdürü Orhan Arslan, “Yapı denetim kuruluşlarında, denetim hizmetini yürütmek üzere Bakanlıktan denetçi belgesi almış mimar ve mühendisler ile denetçilere yardım etmek üzere yardımcı kontrol elemanı olarak görev yapan mimar ve mühendisler görev almaktadır. İlimizde, Bakanlığımızdan izin belgesi almış 87 adet Yapı Denetim Kuruluşu ile 30 milyon 653bin 238 metrekare toplam inşaat alanı bulunan, 12 bin 848 yapının denetim faaliyeti yürütülmektedir. Denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde 6’sı Yapı Malzemesi Laboratuvarı, 5’i Zemin Laboratuvarı olmak üzere toplam 11 adet lisanslandırılmış Laboratuvar kuruluşu görev almaktadır. Kanunun Uygulanmasında yaşanan en büyük sorunun, yapı denetim kuruluşları ile yapı sahipleri/yapı müteahhitleri arasında ekonomik ilişkilerin bulunması, bir başka deyimle yapı denetim kuruluşlarının denetim ücretini aldığı, yapı müteahhidini denetlemesi olduğu bilinmekteydi. Bu sorunun çözümüne yönelik yapılan yasal düzenleme ile yapı denetim kuruluşları ile yapı sahipleri/yapı müteahhitleri arasında yer alan ekonomik ilişkinin sonlandırılması için, yapının denetimini üstlenecek kuruluşun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından elektronik ortamda belirlenmesine yönelik uygulamaya 01.01.2019 tarihinde başlanmıştır” dedi.

NÜFUSUN YÜZDE 75’İ DEPREM KUŞAĞINDA

6 Şubat Depremleri yapı denetim sistemlerinin öneminin bir kez daha ön plana çıkardığını belirten Arslan, “Yapı Denetimi Hakkında Kanununa 15.06.2022 tarihinde, “Bitmiş yapıların periyodik olarak denetimi ve hizmet bedeli” başlıklı Ek madde eklenmiş, Bakanlığımızca uygulamaya esas usul ve esaslar henüz belirlenmemiştir. Getirilen yeni yasal düzenleme ile Kanun kapsamında denetlenerek bina kimlik sertifikası alan yapılar, sertifikanın asılmasını müteakip beşer yıllık periyotlarla yapı denetim kuruluşlarınca denetlenmesi ve bu denetimlerin Bakanlıkça elektronik ortamda belirlenen yapı denetim kuruluşları tarafından yürütülmesi, ilgili İdaresinden Yapı Kullanma İzin Belgesi alınarak kullanılmaya başlanan yapıların kullanım aşamasında yapılacak müdahalelerin önlenmesi hedeflenmektedir. Ülkemizin yüzölçümü olarak yüzde 65’ i, nüfus olarak yüzde 75’i deprem kuşağında yer almaktadır. 6 Şubat tarihinde yaşanılan Kahramanmaraş merkezli depremlerle, Yapı Denetim Sisteminin önemi daha çok anlaşılmıştır. Sistem üzerinde yapılan değişikliklerle, yapı üretiminde kalitenin artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir” dedi. •Büşra Gültaş