GRAFİKLİ - AK Parti'nin Türk siyasetindeki 21 yılı

ANKARA (AA) - ENES KAPLAN - Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, Türkiye'nin 39. partisi olarak Türk siyasetine giren AK Parti, çeşitli engellemelere rağmen yaptığı reformlarla ve girdiği tüm seçimlerden birinci parti olarak çıkmayı başardı.

Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki "Erdemliler Hareketi" Türkiye'nin 39. partisi olarak "Adalet ve Kalkınma Partisi - AK Parti" adıyla Türk siyaset tarihinde 21 yıl önce yerini aldı.

İçişleri Bakanlığı Genel Sekreterliğine parti kuruluşuna ait dilekçenin 14 Ağustos 2001'de verilmesiyle başlayan AK Parti döneminin ilk işaretleri, kurucu üyeler ve partiyi destekleyen bağımsız milletvekillerinin katılımıyla Ankara'da düzenlenen programda verildi.

Partinin kurucu üyelerinden Erdoğan, buradaki konuşmasında partinin temel ilkelerini anlatarak, "Bugünden sonra Türkiye'mizde artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak." ifadesini kullanmıştı.

Kuruluş işlemlerinin ardından 16 Ağustos'taki AK Parti Kurucular Kurulu toplantısında Erdoğan, oy birliğiyle genel başkan seçildi.

Böylece AK Parti'nin, içerisinden 4 başbakan ve 2 cumhurbaşkanı çıkarmayı başardığı siyaset yolculuğu başlamış oldu.

- İlk seçim ilk başarı

Kurulduğu dönemde tüm muhalefet partileri gibi AK Parti de erken seçim isteyen tarafta yer aldı.

AK Parti, 3 Kasım 2002'deki ilk seçim sınavından yüzde 34,28'lik oy oranıyla birinci parti olarak çıktı ve tek başına iktidar oldu.

12 Aralık 1997'de Siirt'te okuduğu Ziya Gökalp'in Asker Duası şiiri nedeniyle 1999 yılında 10 ay hapse mahkum edildiği için siyasi yasaklı olan Genel Başkan Erdoğan ise başbakan olamadı.

Erdoğan'ın giremediği seçimin sonucunda Abdullah Gül başkanlığında 58. Cumhuriyet Hükümeti kuruldu.

- Siyaset yolu açıldı

Genel Başkan Erdoğan, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 312. maddesinde yapılan değişiklikle siyasi yasağının kalkmasının ardından, 8 Mart 2003'te Siirt'te yapılan yenileme seçimlerinde milletvekili olarak TBMM'ye adımını attı.

Gül başkanlığındaki 58. Hükümetin istifasının ardından 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in hükümeti kurma görevini verdiği Recep Tayyip Erdoğan, 15 Mart'ta 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni kurarak başbakanlık koltuğuna oturdu.

- Yeni seçimler yeni başarılar

AK Parti, Erdoğan'ın hükümeti kurmasının ardından ilk sınavını 2004 mahalli idareler seçimlerinde verdi.

AK Parti aldığı yüzde 41,7'lik oy oranıyla sandıktan birinci parti çıktı ve böylece 11'i büyükşehir olmak üzere 1950 belediyeyi kazandı.

2007'deki genel seçimlerde ise yüzde 46,58'lik oy oranına ulaşarak, tek başına iktidarını sürdüren AK Parti, 2009'da yapılan yerel seçimlerde de yine en fazla oyu aldı.

- İktidar partisine kapatma davası

Eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya tarafından hazırlanan ve Cumhurbaşkanı Gül ve Başbakan Erdoğan'ın da aralarında bulunduğu 71 kişiye 5 yıl süreyle siyaset yasağı getirilmesi ve partinin kapatılmasını içeren iddianame, 14 Mart 2008'de Anayasa Mahkemesine sunuldu. Yüksek Mahkemenin iddianameyi 31 Mart 2008'de kabul etmesiyle AK Parti için yeni bir süreç başladı.

Siyasi tarihe "Google iddianamesi" olarak geçen iddianamenin kabul edilmesinin ardından dava 30 Temmuz 2008'de karara bağlandı.

5 üye kapatmaya karşı çıkarken, 6 üye kapatmadan yana oy kullandı. Anayasa'da öngörülen nitelikli çoğunluk sağlanamadığı için parti kapatma talebi reddedildi.

- 2010 halk oylaması

AK Parti'nin sınavlarından biri de 12 Eylül darbesinin 30. yılına denk gelen ve 1982 Anayasası'nda değişiklik öngören düzenlemeye ilişkin 2010'daki halk oylamasıydı. Bu halk oylamasında da yüzde 57,88 oranında "evet" oyu çıktı.

AK Parti, 2011 genel seçimlerinde yüzde 49,53 oy oranını yakalarken, 2014'teki yerel seçimlerde ise yüzde 45,60 oy oranına ulaşarak 18'i büyükşehir olmak üzere, 818 belediye başkanlığını kazandı.

- 12. Cumhurbaşkanı da AK Parti'den

Abdullah Gül'ün görev süresinin dolmasının ardından 10 Ağustos 2014'te yapılan seçimde Recep Tayyip Erdoğan yüzde 52'lik oy oranıyla doğrudan halk iradesiyle seçilen ilk ve Türkiye'nin 12. Cumhurbaşkanı oldu. Bu dönemde AK Parti'nin başına Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu geldi.

Davutoğlu'nun genel başkanlığında ilk sınavını 7 Haziran 2015'teki genel seçimlerde ve ardından yapılan 1 Kasım 2015 erken seçimlerinde veren AK Parti, 1 Kasım'da tek başına iktidarı elde etti.

Davutoğlu'nun ardından 22 Mayıs 2016'da düzenlenen 2. Olağanüstü Kongre ile partinin kurucularından Binali Yıldırım, AK Parti Genel Başkanlığına seçildi ve 65. Hükümeti kurarak Başbakan oldu.

Kuruluşunun üzerinden 15 ay geçmesinin ardından ilk sınavını verdiği 3 Kasım 2002 seçimleriyle tek başına iktidar olan AK Parti, özellikle 16 Nisan 2017'de yapılan halk oylamasıyla Türkiye için önemli bir adım attı.

Türkiye için yeni bir dönemin kapılarının aralandığı 16 Nisan 2017'deki halk oylamasının temelleri, Başbakan Binali Yıldırım dahil, 316 AK Parti milletvekilinin imzasını taşıyan anayasa değişikliği teklifinin 10 Aralık 2016'da TBMM Başkanlığına sunulmasıyla atıldı.

Maddeler üzerinde yapılan oylamaların ardından 10 Şubat 2017'de Cumhurbaşkanı Erdoğan, anayasa değişikliğine ilişkin kanunu onaylayarak, halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa gönderdi.

Halk oylaması, yüzde 51,41 oranında "evet" ve yüzde 48,59 oranında "hayır" oyu ile sonuçlandı. Böylece, Anayasa'daki, "Cumhurbaşkanı seçilenin partisi ile ilişiği kesilir" hükmü kaldırıldı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a parti üyeliğinin yolu açıldı. Vatandaşlar verdikleri oylarla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesine karar verdi.

- AK Parti-Erdoğan ayrılığı son buldu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2014 cumhurbaşkanı seçiminin ardından ayrıldığı AK Parti'ye 979 gün aradan sonra gelerek üyelik beyannamesini imzaladı ve üye oldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, alınan olağanüstü kongre kararı sonrasında 21 Mayıs 2017'de yapılan 3. Olağanüstü Büyük Kongre'de 1414 geçerli oyun tamamını alarak 998 gün sonra yeniden AK Parti Genel Başkanlığına seçildi.

Kongrede, yapılan tüzük değişikliğiyle ihdas edilen "genel başkanvekilliği" görevine de Başbakan Binali Yıldırım getirildi.

- 24 Haziran seçimleri

2019 yılında yapılması planlanan seçimlerin erkene çekilmesi siyaset sahnesinde hareketli günlerin yaşanmasına neden oldu. Siyasi ittifak yapılan MHP'nin Genel Başkanı Devlet Bahçeli'den gelen erken seçim teklifi sonrasında Erdoğan ve partinin yetkili organları bu teklifi değerlendirdi ve seçimlerin 24 Haziran 2018'de yapılacağı açıklandı.

Seçmenler ilk kez 24 Haziran'da hem cumhurbaşkanı ve hem de milletvekili seçimi için ilk kez aynı gün sandık başına gitti. Seçimlerde yüzde 52,38 oy alan Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi. Milletvekili seçiminde ise AK Parti yüzde 42,28 oy alarak 13. seçimini de birinci sırada tamamlamayı başardı.

TBMM'de 9 Temmuz'da yemin ederek görevine başlayan Erdoğan, yeni sistemin ilk Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'ni de aynı gün açıkladı.

- AK Parti 6. Olağan Büyük Kongresi'ni yaptı

AK Parti'nin 18 Ağustos 2018'de gerçekleşen 6. Olağan Büyük Kongresi'nde geçerli oyların tamamını alan Erdoğan, 1380 oyla yeniden genel başkan seçildi. Kongrede yapılan değişiklikle 24 Haziran seçimlerinde yapılan "siyasi parti seçim ittifakı" parti tüzüğüne girerken, tüzüğe "Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyeliği ile Cumhurbaşkanı Yardımcılığı veya Bakanlık görevi aynı kişide birleşemez" fıkrası eklendi.

- 31 Mart yerel seçimleri

Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde de AK Parti ve MHP "Cumhur İttifakı"nı devam ettirdi. Bu doğrultuda 30'u büyükşehir olmak üzere 51 ilde ittifak yapılırken 27 büyükşehirde AK Parti, Adana, Mersin ve Manisa büyükşehir belediyelerinde ise MHP aday gösterdi.

AK Parti, bu seçimde de ulaştığı yüzde 44,33 oy oranıyla birinci parti olmayı başarırken, Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyelerini CHP kazandı.

AK Parti'nin itirazı üzerine 23 Haziran'da yenilenen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini CHP kazandı.

- Olağan kongre sürecine koronavirüs engeli

Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Erdoğan'ın talimatıyla partinin 7. Olağan Büyük Kongre süreci sonbaharda başladı ancak mart ayında Türkiye'de de etkili olmaya başlayan koronavirüs salgını nedeniyle "İnandığın yolda yürü" temasıyla başlatılan kongre sürecine ara verildi.

Salgın şartlarının hafiflemesinin ardından kongre süreci devam etti ve 24 Mart 2021'de kongre yapıldı. Erdoğan, yapılan seçimde geçerli 1428 oyun geçerli tamamını alarak AK Parti Genel Başkanlığına yeniden seçildi.

Kongrede, yapılan tüzük değişikliğiyle genel başkanvekilliği sayısı 2'ye, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) üye sayısı ise 75'e çıkarıldı. Ayrıca, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Başkanlığı kuruldu ve Parti Sözcülüğü kurumsal olarak Genel Başkan Yardımcılığı içinde yer aldı.

- 'Bir Olduk 21 Olduk'

Sade bir programla 21. yaşını kutlamayı planlayan AK Parti, bu doğrultuda "Bir Olduk 21 Olduk" temasıyla 15 Ağustos'ta bir program yapacak.

Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılacağı program için yaklaşık 3 bin kişilik davetli listesi hazırlandı.