Urfa’da Camhane, Kayseri’de Şerbetlik, Uşak’ta Oyma Dolap... Peki Ya Konya'da O Yapının Adı Ne?

Tarihi Konya evlerinin dokusu ve iç mekan planlaması her dönemde olduğu gibi son günlerde de dikkat çekiyor. Son dönemlerde de arama motorlarında sıkça aratılan Tarihi Konya Evleri ve iç planlamalarını sizler için haberimizde derledik. Urfa’da camhane, Kayseri’de şerbetlik, Uşak’ta oyma dolap olarak bilinen ev tasarımı Konya'da ne olarak adlandırılıyor? İşte Konya evlerinin detayları...

"Konya evlerinde, odanın kapı kanadının açıldığı yönde bütün duvarını kaplayan sabit bölüme yüklük denilmektedir. Çiçeklikler bu yüklüğün ortasında bir niş şeklinde yer alır. Çiçekliğin bir yanında kapaklı dolap görünümünde gusülhane, diğer yanında yataklık veya ağzıaçıklar bulunur. Çiçeklik, yüklüğün, dolayısıyla odanın, en güzel görünen bölümüdür. Malzeme, tasarım ve süsleme bakımından ev sahibinin saygınlık ve zevkini gösterir.

Çiçeklik ve aynalık ev terminolojisinde karıştırılmaktadır. Çiçeklikler bazı şehirlerde farklı isimlendirilmektedir. Mesela çiçekliklere Urfa’da camhane, Kayseri’de şerbetlik, Uşak’ta oyma dolap denilmektedir.

Duvar içerisine bir niş şeklinde giren çiçeklikler değişik malzeme, farklı tip ve süsleme özelliklerine sahiptir. Taş, alçı, ahşap gibi malzemelerden yapılan çiçeklikler şu bölümlerden oluşur:

1. Niş: Dikey formda, dikdörtgen şeklinde bir girintiden oluşur. Alçı olanların yarım daire kemeri bulunur.

2. Takçe göz: Nişin iki yanına sıralanmış kemerli dolapçıklardır. İçlerine Kuran-ı Kerim, ayna, bardak, lamba, saat, takı ve süs eşyaları konulur.

3. Raflar ve altlık: Ortadaki niş yatay olarak ahşap raflara sahiptir. En altta dışarı taşan altlık kısmı bulunur.

4. Alınlık/Tepelik: Çiçekliklerin, yüklüğün üzerine taşan en süslemeli bölümüdür. Bu bölüm yatay olarak düzenlenmiştir. Bunun üzerinde üçgen veya oval biçimli tepelik kısmı vardır.

5. Kaide: Bazı çiçekliklerde bulunur. Kaide kısmına kapaklı dolap veya çekmece yerleştirilerek kullanılır.

Çiçekliğin süslemesine büyük özen gösterilmiştir. Nişin etrafında ahşap oyma geometrik ve bitkisel bezeli bordürler yer alır. Alınlığın ortasında genellikle ay-yıldız veya sadece yıldız motiflerine yer verilir. Ajur tekniğinde kırmızı kumaş zemine aplike edilen kıvrım dal bordürleri ve ajur tepelik süslemeleri dikkat çekicidir.

Konya evlerinde çiçekliğin gelişimine bakıldığında, XIX. yüzyıl evlerinde örnek sayısı azdır. Nakipoğlu Konağı’nda bunların sade örnekleri de yer alır (Berk, 1954, Levha: 24-26). Bu yüzyıl örneklerinde çiçeklikler farklı tiplerde ve daha özenle yapılmıştır. Dönemin barok süsleme özelliklerini yansıttıkları görülür.

XIX. yüzyıl evlerindeki çiçeklik örnekleri şöyle gruplandırılabilir:

a) Düz alınlıklılar

b) Düz alınlığı kenarlara taşanlar

c) Düz alınlığın kenarlara taşan ve ortada üçgen tepelikli olanlar

d) Alınlık üzerine üç tepelikliler (Yazarlar Birliği Evi’ndeki* aynalık).

XIX. yüzyıl sonundan itibaren çiçekliklerin içerisine ayna yerleştirilmeye başlanmıştır."