Konya'da Endemik Zenginlik Tehdit Altında... O Bitkilere Dikkat!

Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Ziraat Fakültesinde görev yapan Öğretim Üyesi Doç. Dr. Metin Armağan, uzun yıllardır bitkilerle alakalı çalışmalar sürdürüyor. Konya’nın endemik bitkiler açısından bir zenginliğe sahip olduğunu belirten Armağan, bu bitkilerle ilgili gazetemize özel konuştu.

Üniversitedeki faaliyetlerinden kalan zamanda Konya’daki dağ ova ve yaylalarda araştırmalar yaptığını ve bu bölgenin geniş bir bitki çeşitliliğine sahip olduğunu ifade eden Doç. Dr. Metin Armağan, “Konya’da bilimsel çalışmalarla tespit edilmiş 2.700’ün üzerinde bitki bulunmaktadır. Yaklaşık olarak %22’si, yani 600 tür endemiktir. Bunların 30-35 tanesi yerel endemik olarak tabir ettiğimiz dünya üzerinde dar alanlarda yayılış gösteren türlerdir. Bitki çeşitliliğini belirleyen en önemli husus habitatlarda olan çeşitlenmedir. Bu açıdan bakıldığında Konya birbirinden çok farklı habitatları ihtiva etmektedir” ifadelerini kullandı.

‘YAŞAMIN TEMELİ OLAN

BİTKİLERİ TANIMIYORUZ’

Bitki körlüğünün ne demek olduğunu anlatan Metin Armağan, “Her gün sabah işinize ya da okulunuza giderken yol boyunca neler gördüğünüze dikkat ettiniz mi? Evinizin bahçesinden tutun işyerinin girişine kadar kaç farklı bitkiyi gördünüz? Hepimiz yanımızdan geçen bir hayvanı fark ederiz, ona tepki veririz hatta bulunduğumuz yerden çok daha uzakta olsalar bile. Fakat yanından geçip gittiğimiz, üzerine bastığımız bitkilerin farkında bile olmayız. Beynimiz dünyadaki yaşamın temel kaynağını oluşturan bu önemli canlıları önemsiz olarak süzer. Ve biz insanlar kendi çevremizdeki bitkileri fark edememeyiz veya tanıyamayız. İşte bu bitkilere olan farkındalığın olmamasına ‘Bitki körlüğü’ ismi verilmektedir” şeklinde konuştu.

‘TÜRKİYE ENDEMİK BİTKİDE

AVRUPA’DAN DAHA ZENGİN’

“Türkiye adına kıyaslama yapacak olursak tüm Avrupa’dan ve bütün komşu ülkelerimizden daha zenginiz” şeklinde konuşan Armağan, “Türkiye’de yaklaşık olarak 11.700 bitki türünün olduğu bilimsel çalışmalarla tespit edilmiştir. Bugün biliyoruz ki bunların 3.500’den fazlası endemiktir. Bu da yaklaşık olarak %32’ye tekabül etmektedir. Yani ülkemiz sınırları içinde yetişen en az 3.500 bitki dünyanın başka bir yerinde doğal olarak bulunmamaktadır. Neredeyse elinizi attığınız her üç bitkiden birisi endemiktir. İnternete girip basit bir arama yaptığınızda çok sayıda yerde Türkiye’nin bitki çeşitliliği açısından zengin olduğunun ifade edildiğini göreceksiniz” ifadelerini kullandı.

‘KONYA’NIN TÜLÜŞAHI VE

KARAÜŞMENİN NESLİ TEHLİKEDE!’

Konya’da bulunan endemik bitkiler hakkında bilgi veren Armağan, “Konya’da 30-35 arası yerel endemik tür bulunmaktadır. Bunların altı tanesinin IUCN ölçütlerine göre doğadaki varlığı büyük tehlike altındadır. Nesli tükenme tehdidi altında olan türler için koruma eylem planları yapılmakta ve yürütülmektedir. Örneğin Tülüşah ve Karaüşmen türlerinin neslinin devamı için bazı vakıf ve devlet kurumları çalışmalar yürütmektedir. Tülüşah Seydişehir ve Bozkır ilçeleri arasındaki Akkise ve Orta Karaören bölgesinde doğal habitatında korunmaya çalışılmaktadır. Karaüşmen Karapınar Meke Krater Gölü çevresinde volkanik döküntülerin üzerinde yayılış göstermektedir. Yerinde koruma, denetimli olan bahçe, sera gibi alanlarda (gurbette) koruma ve ikisinin karışımı olan bitkinin yaşadığı alana yakın benzer özellikler gösteren başka bir habitatta koruma olmak üzere tür koruma eylemlerinde üç yol izlenir” açıklamalarında bulundu.

KONYA OVASI’NDA AÇILAN

KAÇAK KUYULARA DİKKAT!

Konya Ovası’nda açılan kaçak sulama kuyularının endemik bitkilerin en büyük tehditti olduğunun altını çizen Armağan, “Küresel ısınma bütün canlılar gibi bitkilerinde en büyük tehdidi durumundadır. Fakat kendi ellerimizle bilerek ya da bilmeden oluşturduğumuz tehditlerde mevcuttur. Özellikle Konya Ovası’nda açılan kaçak sulama kuyuları, bilinçsiz sulama, dengesiz otlatma, tarla açma, maden ve taş ocakları, kullanılan tarım zehirleri, yanlış ağaçlandırma gibi pek çok insan faaliyetini sayabiliriz. Ama bence ilk başta da açıkladığımız gibi, bitkilerin farkında olmayışımız bizim hem kendimize hem de çeşitliliğe en büyük zararımızdır. İnsan doğadan koparsa yaşayamaz, biz kendimizi telefon ekranlarına ve şehrin karmaşasına hapsettik. Çevremizde her gün gerçekleşen mucizeleri göremiyoruz” diye konuştu.

‘KONYA’DA 600 TÜR

ENDEMİK BİTKİ VAR’

Konya’nın bitki çeşitliliği hakkında değerlendirmelerde bulunan Armağan, “Antalya’dan sonra ikinci sırada Konya ili yer almaktadır. Konya’da bilimsel çalışmalarla tespit edilmiş 2.700’ün üzerinde bitki bulunmaktadır. Yaklaşık olarak %22’si, yani 600 tür endemiktir. Bunların 30-35 tanesi yerel endemik olarak tabir ettiğimiz dünya üzerinde dar alanlarda yayılış gösteren türlerdir. Bitki çeşitliliğini belirleyen en önemli husus habitatlarda olan çeşitlenmedir. Bu açıdan bakıldığında Konya birbirinden çok farklı habitatları ihtiva etmektedir. Örneğin Bozkır, Taşkent, Hadim taraflarında Orta Toroslar’ın zenginliğini, Cihanbeyli taraflarında Tuz Gölü’ne özgü türleri, Beyşehir’de sulak alan bitkilerini, Türkiye’nin en kurak yerlerinden olan Karapınar’da bu duruma adapte olabilmiş bitkileri görmek mümkündür” dedi. •Gizem Başar