Dünya Miras Geçici Listesi’nde Konya Rüzgarı!

UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kapsamında Taraf Devletler, listeye kaydedilmesi uygun olan varlıklara ilişkin geçici listesini UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletmekle sorumluluğu üstleniyor. Geçici Listeler hazırlanırken varlıkların Dünya Miras Komitesi’nce belirlenen kriterleri karşılama durumları ile mimari, tarihi, estetik ve kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınıyor.

İlk kez 1994 yılında UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletilen Geçici Liste belirli senelerde güncellenmiş olup 2023 yılında yenilenen listede 4 karma (kültürel/doğal), 3 doğal ve 72 kültürel olmak üzere toplam 79 adet varlık bulunuyor. Listede yer alan varlıklar evrensel kültürün ve doğal değerlerin dünyaya tanıtılması ve korunmaları amaçlanarak gelecek kuşaklara en iyi şekilde aktarılıyor.

Konya'da bulunan ve Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan varlıklar ise Konya'nın kültür zenginliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.

KONYA’DAKİ DÜNYA MİRAS GEÇİCİ LİSTESİ’NDE YER ALAN VARLIKLAR

Konya Selçuklu Başkenti (Konya) [2000]

Birçok medeniyetin beşiği olan Konya, Selçuklu Dönemi’nde kültürel ve siyasi bir merkez haline gelmiş ve 12-13. yüzyılda Selçuklu Türklerinin başkenti olan Konya, Selçukluların Asya’dan getirdiği sanatsal öğelerin ve taş işçiliğinin en görkemli eserlerini barındırıyor. Dış Kale, Alaaddin Camii, Sırçalı Medrese ve birçok irili ufaklı camii ve türbe Konya’daki Selçuklu anıtlarının örnekleri olarak biliniyor.

Anadolu Selçuklu Medreseleri (İnce Minareli Medrese ve Karatay Medresesi) [2014]

12. ve 13. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti Dönemi’nde inşa edilmiş olan Anadolu Selçuklu Medreseleri, zarif taş işçiliği, mimari özellikleri ve Anadolu’ya has süsleme şemalarıyla dikkat çekiyor. Türk-İslam Sanatı’nda ayrı bir yere sahip olan “Anadolu Selçuklu Medreseleri” adlı UNESCO Dünya Miras Geçici Liste Adaylık Dosyası; Konya’daki İnce Minareli Medrese ve Karatay Medresesi, Sivas’taki Çifte Minareli Medrese, Gök Medrese ve Buruciye Medresesi, Erzurum’daki Yakutiye Medresesi ve Çifte Minareli Medrese, Kayseri’deki Sahibiye Medresesi ve Çifte Medrese ile Kırşehir’deki Cacabey Medresesi’nden oluşuyor.

Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı (Konya) [2014]

Eflatun Pınar Hitit Su Anıtı, Konya İli, Beyşehir İlçesi, Sadıkhacı Beldesi sınırları içerisinde yer alıyor. Hititler, dünya uygarlık tarihinde yaklaşık bin yıllık egemenlik döneminde devlet yapısını, sosyal, ekonomik ve dini hayatı yansıtan çeşitli somut kültür varlıkları bırakmışlar ve söz konusu kültür varlıklarının şekillenmesinde ihtiyaçlar ve inançlar en önemli faktörler arasında yer alıyor. Suyun bir merkezde toplanarak ihtiyaç oranında kullanılması, böylece iyi bir su rejiminin uygulanması tarım toplumlarında ekonomik hattın önemli bir parçası olup, Eflatun Pınar Hitit Su Anıtı, Hititler’den sonra da fonksiyonunu kaybetmeden bugüne kadar ayakta kalabilen bu sistemin en güzel örnekleri arasında yerini koruyor.

Özgün taş işçiliği, kabartmalardaki kompozisyon ve bir açık hava tapınağı olarak düzenlenmesi ile Hitit Uygarlığı’nın diğer kaya anıtlarından ayrılan Eflatun Pınar Anıtı, doğal kaya üzerine yapılmamış, birbirine uygun olarak kesilmiş andezit blokların titizlikle birleştirilmesi ile inşa edilmiştir. Doğal bir su kaynağı üzerinde yapılmış büyük bir havuz ve dikdörtgen formda şekillendirilmiş kayalar üzerine kabartma tekniğinde yapılmış tanrı ve tanrıça figürlerinden oluşuyor. Havuzun duvarına paralel yatay su kanalları suyun havuz içerisine akmasını sağlayarak dönemin su tesisatı ile su teknolojisi hakkında da önemli bilgiler veriyor.

İvriz Kültürel Peyzajı (Konya) [2017]

Konya’nın Halkapınar ilçe merkezinin 4 km. güneyinde bulunan “İvriz Kültürel Peyzajı” Geç Tunç Çağı’ndan Geç Antik Dönem’e kadar kullanılmış olağanüstü değerlere sahip bir peyzaj alanında bulunuyor. Senenin belirli aylarında yerden sızan su kaynakları burada Hitit Dönemi’nden itibaren kutsal su alanının oluşmasına neden oluyor. Hititler doğal peyzajı kendi inançlarına entegre ederek kültürel bir peyzaj oluşturmuştur. Geç Hitit Dönemi’ne ait, döneminin tek örneği olan kabartmalar, steller ve Bizans Manastırı kültürel belleğinin devamlılığını gösteriyor. Özellikle Geç Hitit Dönemi’ne tarihlendirilen İvriz Kaya Kabartması ile Ambarderesi Kaya Kabartması döneminin olağanüstü teknolojileri ile yapılmıştır.

Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı

Ankara, Konya ve Aksaray illeri ile çevrili olan Tuz Gölü, Van Gölü’nden sonra Türkiye’nin ikinci büyük gölü olarak biliniyor. Yer altı sularıyla beslenen Tuz Gölü, kapalı bir havza olan Konya Havzası’nda yer alıyor. Ortalama derinliği 50 cm.’nin altında olan Tuz Gölü, Doğuda Kızılırmak, Güneyde Obruk, Batı’da Cihanbeyli ve Kuzeyde Haymana Platoları ile çevrilidir. Gölün bulunduğu bölge, Türkiye’nin en az yağış alan bölgesidir. İlkbaharda gölün genişliği 164.200 hektara ulaşırken yaz aylarında göl yüzeyinde oluşan yaklaşık 30 cm.lik tuz tabakası, bölgedeki aşırı buharlaşmanın bir kanıtıdır. Türkiye’nin tuz ihtiyacının % 70’i Tuz Gölü’nden sağlanıyor.

Sayılamayacak kadar çok çeşitli kuş türüne ev sahipliği yapan Tuz Gölü havzası, yaklaşık 6.000 kadar kuş yuvalama alanına sahiptir. Bunun yanında bölgede 279 bitki ve bakteri türünün yaşadığı tespit edilmiştir. Dünyanın önemli doğal alanlarından biri olan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi, sahip olduğu bu özellikleri nedeniyle UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne kaydedilmiştir.

DÜNYA MİRAS GEÇİCİ LİSTESİNİN TAMAMINA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ

-Büşra KÖSE