TBMM KİT Komisyonunda TCDD'nin bağlı ortaklıklarının 2019 ve 2020 hesapları görüşüldü

TBMM (AA) – Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) İşletmesi Genel Müdürlüğüne bağlı ortaklıklarının 2019-2020 dönemi hesapları TBMM KİT Komisyonunda görüşüldü.

TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürü Hasan Pezük, Komisyonda yaptığı sunumda, genel müdürlük faaliyetlerini 10 bin personelle yerine getirdiklerini, çeken araç filolarında 659 lokomotif, 31 yüksek hızlı tren seti, 99 dizel tren seti ve 88 elektrikli tren seti, çekilen araç filolarında ise 757 yolcu vagonu ile yaklaşık 17 bin yük vagonu bulunduğunu kaydetti.

Türkiye'deki liman ve iskelelerin 21'inde demiryolu bağlantısı olduğunu belirten Pezük, taşımalarının yaklaşık yüzde 20'sinin demiryolu bağlantılı limanlar üzerinden gerçekleştirildiğini söyledi.

Pezük, OSB'lerin 12'sinde demiryolu bağlantısı olduğunu vurgulayarak, taşımalarının yaklaşık yüzde 10'unun demiryolu bağlantılı OSB'ler üzerinden yapıldığına işaret etti.


12 lojistik merkez sayısının devam edenlerle birlikte 23'e çıkarılacağı bilgisini veren Pezük, toplam taşımalarının yaklaşık yüzde 13'ünün lojistik merkezlerden gerçekleştirildiğini bildirdi.

Pezük, limanlar, OSB'ler, lojistik merkezler, fabrikalar ve maden sahaları gibi yük merkezlerini iltisak hatlarıyla mevcut demiryolu ağına bağlayarak blok tren işletmeciliğini artırmayı amaçladıklarını ifade etti.

13 bin 22 kilometrelik demiryolu ağında 439 kilometre uzunluğunda toplam 284 iltisak hattı bulunduğunu vurgulayan Pezük, taşımalarının yaklaşık yüzde 44'ünün iltisak hatlarından yapıldığını belirtti.

- Taşımacılık faaliyetleri

Pezük, günlük taşınan ortalama yolcu sayısının 2019'da 450 bin, 2020'de 306 bin, 2021'de 379 bin iken 2022'nin ilk beş ayında 600 bin olduğunu bildirdi.

1 Nisan'da Marmaray ile günlük 648 bin 60 yolcu, 8 Mayıs'ta YHT ile günlük 30 bin 123 yolcu ve 13 Mayıs'ta Başkentray ile günlük 60 bin 828 yolcu taşıyarak rekor kırdıklarının altını çizen Pezük, şöyle devam etti:

"2019'da 164,5 milyon, 2020'de 99,5 milyon ve 2021'de 136 milyon olan toplam yolcu sayımızı 2022'de 193 milyonun üzerine çıkartmayı hedefliyoruz. Yük taşımacılığında ise 2020'de 2019'a göre yüzde 2 ve 2021'de ise 2020'ye göre yüzde 11 artış gerçekleştirildi. 2021'de toplam 33,2 milyon ton yük taşınarak tüm zamanların en yüksek taşıma rakamına ulaşılmıştır."

- YHT hedefleri

Pezük, Yüksek Hızlı Tren (YHT) İşletmeciliğinde günlük 44, hafta sonları 46 olan sefer sayısını temmuzdan itibaren 56'ya çıkarmayı planladıklarını duyurdu.

YHT yolcu taşımacılığında 2021'de 4,4 milyon yolcu taşınarak 2020'ye göre yüzde 57 artış gerçekleştirildiğini belirten Pezük, "21 Haziran 2022 itibarıyla ilk açıldığı 2009 yılından günümüze kadar YHT'ler ile kümülatif olarak 64 milyonun üzerinde yolcu taşıdık. 2022 yılında ise 8,8 milyon yolcu taşımayı hedefliyoruz." diye konuştu.

Pezük, bu yıl Marmaray ile yaklaşık 157 milyon ve Başkentray ile 14,4 milyon yolcu hedefledikleri bilgisini paylaştı.

Yolcu taşımacılığında hizmet kalitesini artırmak için yaptıkları çalışmalara işaret eden Pezük, e-bilet, işitme engelli yolculara görüntülü görüşme imkanı, Turuncu Masa, Çözüm Merkezi gibi uygulamaları devreye aldıklarını anlattı.

- Demir yolu sektörü yük taşımacılığı

Pezük, Genel Müdürlüğün yük taşıma faaliyetlerine bakıldığında ise 2020'de 2019'a göre yüzde 2, 2021'de ise 2020'ye göre yüzde 11 artış gerçekleştirildiğini söyledi.

2021'de 33,2 milyon ton yük taşıyarak tüm zamanların en yüksek taşıma rakamına ulaştıklarına dikkati çeken Pezük, "2021'de BTK hattı yük taşımalarımızda yüzde 80, Avrupa yönü yük taşımalarımızda yüzde 23 ve İran yönü yük taşımalarımızda yüzde 7 olmak üzere uluslararası yük taşımalarımızda 2020'ye göre toplamda yüzde 24 arttı." dedi.

Pezük, sektörün toplam taşımalarına bakıldığında ise 2020'de taşıdıkları 29,9 milyon tona ilave özel demiryolu yük treni işletmecileri tarafından da taşınan 4,7 milyon ton ile sektörde taşınan toplam yük miktarının 34,6 milyon ton olduğunu söyledi.

Geçen yıl taşıdıkları 33,2 milyon tona ilaveten özel sektörün taşıdığı 5 milyon ton ile sektörde taşınan toplam yük miktarının 38,2 milyon tona ulaştığını vurgulayan Pezük, "Özel sektörün tren işletmeciliği yapmasına katkı sağlamak amacıyla lokomotif ve vagon kaynaklarımızın bugün itibarıyla yüzde 3'ü diğer demiryolu tren işletmecilerine kiralanmıştır." dedi.

Pezük, 20 Haziran 2022 itibarıyla BTK koridorunda toplam 1650 tren ile 1 milyon 160 bin net ton yük taşıdıklarını kaydetti.

Yerli ve milli sermayeyle üretilen 3 Milli Elektrikli Yolcu Tren Setinin, bu yıl içinde teslim alınacağını kaydeden Pezük, "TCDD'nin elektrifikasyon projelerinin bitiş tarihleri ile uyum içerisinde 20 adedi 160 km/saat ve 36 adedi de 225 km/saat hıza uygun toplam 56 adet Milli Elektrikli Yolcu Tren Setinin 2022-2027 döneminde Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi AŞ'den (TÜRASAŞ) temini planlanmıştır." ifadelerini kullandı.

- TÜRASAŞ projeleri

TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar da Cumhurbaşkanı Kararı ile TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün bağlı ortaklıkları olan Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi AŞ (TÜLOMSAŞ), Türkiye Vagon Sanayi AŞ (TÜVASAŞ) ve Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayi AŞ (TÜDEMSAŞ) bağlı ortaklık statüsünden çıkartılarak, TÜRASAŞ Genel Müdürlüğü altında birleştirildiğini hatırlattı.

Yazar, hedeflerini, karlı ve verimli bir kuruluş olmak, ülke ekonomisine katma değer sağlamak, tüm paydaşlar bazında güven tesis etmek, yerli ve milli ürünlerle dışa bağımlılığı azaltmak ve gelişmiş teknolojiye sahip ürünler sunarak sektörde söz sahibi olmak şeklinde sıraladı.

Milli Elektrikli Tren Seti Projesi'nde 2024 sonuna kadar 19 tren setinin TCDD Taşımacılık AŞ'ye teslimini planladıklarını belirten Yazar, şunları kaydetti:

"Milli Elektrikli Hızlı Tren Seti Projesi'nde ise 2023'te prototip üretiminin gerçekleştirilmesi ve 2025 sonuna kadar 8 tren setinin TCDD Taşımacılık AŞ'ye teslim edilmesi planlanıyor. Milli tasarım ve ileri teknoloji ile Elektrikli Anahat Lokomotif üretiminde dışa bağımlılığın ortadan kaldırılması için çalışmalar devam etmektedir. 2022 içerisinde prototip üretiminin tamamlanarak 2024 sonuna kadar 20 adet lokomotifin teslimi planlanmıştır."

Görüş ve önerilerin sunulmasından sonra TCDD Taşımacılık AŞ, TÜVASAŞ, TÜDEMSAŞ, TÜLOMSAŞ ve TCDD Teknik Mühendislik ve Müşavirlik AŞ'nin 2019 ve 2020 yılı hesapları genel görüşmeye sunuldu.

TÜRASAŞ'ın ise 2020 yılı hesapları ibra edildi.