9 günlük Kurban Bayramı tatilini fırsat bilenler, her bayram olduğu gibi bu kez de yollara düşmeye başlayacak. Ancak uzun yol yapmak, sürücüler için çok da kolay değil. 2021 yılı TÜİK verilerine göre, ölümlü/yaralanmalı trafik kazalarında kusurların yüzde 87,1’i sürücü kaynaklı. Uzun yolda sürücülerin yaşadığı en büyük tehlikelerden biri ise ‘gözü açık halde’ uyumak olarak da bilinen ‘yol hipnozu’.
Sürücüler için uzun yolun gizli tehlikesi: Yol hipnozu
En basit tabiriyle, kişinin sürüş sırasında, gözleri açıkken yarı uyku halinde olması demektir.
Genelde aracı kullanan kişinin gözleri açık. Ancak bir yere odaklanıyor. O anda yaptıklarının farkında olmuyor. Görüyor ancak bunu beyni algılayamıyor, gördüklerine tepki veremiyor. Bu nedenle de gazetelerde sıkla gördüğümüz ‘yol kenarında duran araca çarptı’ gibi haberler çoğunlukla bu yol hipnozu nedeniyle oluyor.
Sürücüyü yol hipnozuna sokan unsurlar neler?
Sürücüler genellikle, direksiyon başına geçtikten yaklaşık 2-2,5 saat sonra yol hipnozu oluyor. Bu durumu yaşamalarına neden olan bazı tetikleyici unsurlar var. Yorgun olmak, uykusuz kalmak, beynin yoğun olması bu unsurlar arasında. Ancak daha fazlası da var:
Monoton bir şekilde araç sürmek, tek başına araç kullanmak, bu yolculuğu gece yapmak, düz yolda gitmek, otobanda seyretmek… Bunların hepsi aslında yol hipnozunu tetikliyor. Beyin, gözden gelen dürtüleri, imgeleri analiz edemiyor.
Yol hipnozunun üstesinden nasıl gelinir?
Yol hipnozu ölümcül sonuçlar doğurabilecek ciddi bir durum. Bilinçli olmak ve bazı basit önlemler almakla önüne geçmek de mümkün.
Direksiyon başında uykusuz olmamak gerekir. Yola çıkmadan önce mutlaka en az 7 saatlik bir uyku almalıyız. Araç kullanan kişilerin 2 saatte bir mola vermesi lazım. Araçtan çıkıp en azından biraz hareket edip, hem temiz hava almak, hem vücudumuzun kan akışını düzenlemek iyi gelecektir.
Artık araçlarda otomatik vites, hız sabitleyici sistemler daha yaygın. Bu da araç içinde hareket etmemizi azaltıyor, dalgınlığı daha da artırıyor. O nedenle bu noktada biraz daha canlı müzikler dinlemek işe yarayabilir. Yanımızda biri varsa sohbet etmek de bilinci açık tutacaktır.