Sosyal bir hukuk devleti’ olduğumuz prensibinden hareketle gelir dağılımında eşitliğin sağlanması ve yoksul vatandaşların desteklenmesine yönelik sosyal politikalar oluşturmak, toplumsal dayanışmanın güçlendirilmesi ve sosyal barışın korunması açısından büyük önem arz etmektedir. Sağladığı vergisel avantajlarla birlikte önemli bir kavram haline gelen gıda bankacılığı da bu sosyal politikalardan birisidir.
5.1- BAĞIŞIN YAPILACAĞI DERNEK VEYA VAKIFLAR
Gıda maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. İhtiyacı bulunanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak gıda yardımlarının yukarıda belirtilen maddeler kapsamında yapılmış bağış olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bununla beraber, dernek veya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
5.2- BAĞIŞA KONU OLACAK MALLAR VE BAĞIŞIN NİTELİĞİ
Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır.Gıda maddesi niteliğini taşımayan veya şartlı olarak yapılmayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir. 5281 sayılı Kanun ile 01.01.2005 tarihinden itibaren kapsam genişletilmiş, gıda dışında temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri de kapsama dahil edilmiştir.
5.3- BAĞIŞI YAPANLARCA DÜZENLENECEK BELGE
Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. maddesine eklenen hüküm çerçevesinde, indirim konusu yapılacak bağışlar, bağışa konu mal bedeli Vergi Usul Kanunu'nun 232. maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.
Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresinin yer alması zorunludur.
5.4- DERNEK VE VAKIFLARCA DÜZENLENECEK BELGE
Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.Ticari faaliyetle uğraşanlarca düzenlenen faturalar dernek ve vakıf tarafından muhafaza edilecektir.
5.5- KAYIT DÜZENİ VE BEYANNAMELERDE GÖSTERİM
Ticari işletmeye dahil malların bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir. Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar 3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır. Katma değer vergisi mükellefleri, bir vergilendirme döneminde
yaptıkları bağışların toplam tutarını ilgili dönem beyannamesinin 6 ve 7. satırlarına dahil etmek suretiyle beyanda bulunacaklardır. Aynı Kanun'un 30/a ve 32. maddelerine göre, kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin 20. Satırına dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında "indirim KDV" hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir. Bağışlanan maddelerin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dahil) Gelir Vergisi Kanunu'nun 89. maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.
5.6 GIDA BANKACILIĞI KAPSAMINDA YAPILAN BAĞIŞLARIN MUHASEBELEŞTİRMESİ
5.6.1- BAĞIŞ YAPACAK İŞLETMENİN ESAS FAALİYET KONUSU İLE İLGİLİ OLMAYAN MALLARI SATIN ALMASI VE GIDA BANKACILIĞI KAPSAMINDA TESLİMİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
a) Satın alınıp KDV indirimi yapıldıktan sonra bağışlanması
(X) AŞ, senedi gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (Y) vakfına, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere, gıda bankacılığı kapsamında fatura toplamı KDV (%8) dâhil 108.000 TL tutarında gıda bağışı yapmıştır. Yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
Mallar Satın Alındığında Yapılacak Kayıt
157 DİĞER STOKLAR 100.000
01 Gıda Bankacılığı Kapsamında Bağışlanacak Mallar
191 İNDİRİLECEK KDV 8.000
320 SATICILAR 108.000
Gıda bankacılığı kapsamında bağış amaçlı satın alınan malların kayda alınması
Bağış gerçekleştiği zaman yapılacak kayıt
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 108.000
10 Bağış ve Yardımlar 100.000
11 Gider Yazılan KDV 8.000
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 100.000
10 Diğer Gelirler
391 HESAPLANAN KDV 8.000
10 İlave Edilecek KDV
Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışın kaydı
623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 100.000
10 Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Maliyeti
157 DİĞER STOKLAR 100.000
01 Gıda Bankacılığı Kapsamında Bağışlanacak Mallar
Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan malın stoklardan çıkarılarak maliyet hesabına alınması
_____________________________________ /______________________________________
b) Satın alınıp KDV indirimi yapılmadan bağışlanması
(X) AŞ, senedi gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (Y) vakfına, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak
üzere, gıda bankacılığı kapsamında fatura toplamı KDV (%8) dâhil 108.000 TL tutarında gıda bağışı
yapmıştır. Yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
Mallar satın alındığında yapılacak kayıt
/
157 DİĞER STOKLAR 108.000
01 Gıda Bankacılığı Kapsamında Bağışlanacak Mallar
320 SATICILAR 108.000
Gıda bankacılığı kapsamında bağış amaçlı satın alınan malların kayda alınması
Bağış gerçekleştiği zaman yapılacak kayıt
/
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 108.000
10 Bağış ve Yardımlar
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 108.000
10 Diğer Gelirler
Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışın kaydı
/
623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 108.000
10 Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Maliyeti
157 DİĞER STOKLAR 108.000
01 Gıda Bankacılığı Kapsamında Bağışlanacak Mallar
Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan malın stoklardan çıkarılarak maliyet hesabına alınması
- BAĞIŞ YAPACAK İŞLETMENİN ESAS FAALİYET KONUSU İLE İLGİLİ MALLARI GIDA BANKACILIĞI KAPSAMINDA
TESLİMİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
(X) AŞ gıda maddesi ticareti yapmaktadır. Tüzüğü gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (Y)
derneğine, ihtiyaç sahiplerine verilmek üzere gıda bankacılığı kapsamında 100.000 TL tutarında gıda
maddesi bağışı yapmıştır. Bağışlanan gıda maddesine ilişkin işletmenin yüklendiği KDV 8.000 TL'dir.
Yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
Malların İlk Satın Alınması Anındaki Yapılacak Kayıt
/
153 TİCARİ MALLAR 100.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV 8,000,00
320 SATICILAR 108,000,00
/
Bağış Gerçekleştiği Zaman Yapılacak Kayıt
_____________________________________ /___
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 108.000,00
10 Bağış ve Yardımlar 100.000,00
11 Gider Yazılan KDV 8,000,00
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 100.000,00
391 HESAPLANAN KDV 8.000,00
Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışın kaydı
_____________________________________ /___
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 100.000
153 TİCARİ MALLAR HESABI 100.000
Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan ticari malın maliyet hesabına alınması
_____________________________________ /____________
- Bağışı alan derneğin yapacağı muhasebe kayıtları söyle olacaktır.
_______________ / ______________________
157 Diğer Stoklar Hesabı xxx
………………………603 Bağış ve Yard. Hesabı xxx
(Gıda bankacılığı kapsamında alınan bağışların kaydı )
_______________ / ______________________
633 Amaca Yönelik Giderler Hesabı xxx
………………………157 Diğer Stoklar Hesabı xxx
(İhtiyaç sahiplerine gıda bankacılığı kapsamında ayni yardım yapılmasının kaydı