دأب الاكياس عد الانفاس
De'b ül ekyêsi,add ül enfêsi.

Akıllı insanların işi gücü, alıp verdikleri nefesleri huzur ile alıp vermek için dikkatli bir şekilde nefeslerini âdetâ sayarcasına kontrol ederler ve gafletle girip çıkmasını engellerler.

Bu nefeslerin böyle huzur ile alınıp verilmesinde cüllasın
ve hüllâsın etkisi vardır.

Cüllâs, yanımızda oturan arkadaş manasına gelen "Celîs" kelimsinin çoğuludur,
Hüllâs ise üzerinde oturduğumuz kilim halı yer,mekan manasına gelen "Hils" kelimesinin çoğuludur.
Enfâs alıp verdiğimiz "nefes" kelimsinin çoğuludur.
Ekyâs ise akıllı manasına gelen "Keyyis" kelimesinin çoğuludur.

Fotoğrafın tümünü daha net görmek için parçaları birleştirmek gerekiyor ki o da şudur:
Ey akıllı(Keyyis) insan! huzurlu,mutlu, mes'ud
olmak istiyorsan, alıp verdiğin nefesleri gafletle alıp verme,zira bu nefesler senin hayatını teşkil eder ve çok kıymetlidir,huzurla nefes alıp vermek için sana yüce Allah'ı hatırlatan salih arkadaşların, gunahdan uzak bir yerin ve çevren olsun.

Kişinin oturduğu kimseler cüllas, kişinin üzerinde oturduğu sergiler hülllas,alıp verdiği nefesler enfâs akıllılara da ekyâs denir, bütün bunlar insanın dünyada huzurunu ahirete de hazırlığını etkiler.

O'na salât ve selâm olsun Rasulullah efendimiz bir hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur:
"Eğer bir insana dünyada zühd(dünyası olsa bile dünyaya değer vermemek) verilmişse bir de az konuşuyorsa ona yaklaşın Çünkü o hikmeti konuşuyor"
İbni Mace:Hadis no: 4101

Yine Rasulullah efendimize soruluyor:
Ey Allah'ın Rasulü kendisiyle
beraber oturacağımız en hayırlı kişi kimdir?
Şöyle buyurdu: Gördüğünüzde size Allah'ı hatırlatıyorsa
(yaşayışı,iç ve dış görünüşü davranışları itibariyle) konuştuğunda da ilminizi arttırıyorsa ve yaptığı ameller size ahireti hatırlatıyorsa en hayırlısı odur" buyurmuştur.
Feyz ül kadir 3/467.

Sadıklarla beraber olmak her anlamda faydalıdır ve âhiretteki beraberliğe de vesiledir.
"Sadıklarla beraber olun"
Tevbe Suresi :119,Ayet.

Cüllâs demek olan sohbet arkadaşları önemlidir,ömrün bereketli bir şekilde
geçmesine katkı sağlarlar.

Yeri geldiğinde bu dört kelime'nin üzerinde durulabilir, kişinin gerektiğinde cüllası, oturduğu yeri,alıp verdiği nefesleri değiştirebilmelidir,o zaman ekyâs'dan bir keyyis olur ve O'na salât ve selâm olsun Rasulullah efendimizin iltifatına mazhar olur.

Gözlerimiz, kulaklarımız, aklımız ve beynimiz,kalb ve kalıbımız neyle meşgül,
dilimiz en çok kimi anıyor, gönlümüz kimi neyi ve niçin arıyor, gönlümüzün tahtında(tabir caizse) kim oturuyor, mahdut ma'dud (sınırlı ve sayılı) nefeslerden ibaret olan ömrümüz nasıl geçiyor?

Kiminle oturup kalkıyoruz vaktimizi kime ve nerede harcıyoruz,alıp verdiğimiz nefesler nasıl alıp veriliyor,Yüce Allah'ın bize lütfettiği aklı nerede ve kimin için kullanıyoruz?

Bu sorulara sahih bir cevap verinceye kadar kendimizi sorgulamalıyız
ve buna da mecburuz.

Allahım bizleri ve bütün mümin kardeşlerimizi lütfunla ve kereminle başkalarına, hasseten yakın dostlarına ve aile efradına elinden geldiği kadar faydalı olmaya çalışan,onları hayra ve sana yönlendiren kullarından eyle.
Huzur ile nefes alıp veren,ülfet eden ve ülfet edilen, Rasulullah efendimiz'in akıllı diye tarif buyurduğu kullarından eyle Âmîn.

Not: En zevkli şey akıllı bir insanın konuşmasını dinlemektir.